Kawa - fakty i mity

Spis treści

• Mit 1 Kawa szkodzi zdrowiu
• Mit 2 Kawa wypłukuje magnez
• Mit 3 Kawa wywołuje refluks
• Mit 4 Kawa szkodzi na żołądek
• Mit 5 Kawa rozpuszczalna jest niezdrowa
• Mit 6 Kawa zwiększa ryzyko nadciśnienia
• Mit 7 Kawa odwadnia
• Mit 8 Kawa jest rakotwórcza
• Mit 9 Kawa pomaga wytrzeźwieć
• Mit 10 Kawa ma dużo kalorii
• Podsumowanie

Mit 1 Kawa szkodzi zdrowiu

Zaczynamy obalać mity, i to od razu od najważniejszego! Jednym z mitów o kawie jest jej potencjalny szkodliwy wpływ na zdrowie. Na szczęście to tylko mit. Spożywanie od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie jest związane z mniejszym ryzykiem chorób przewlekłych np. chorób serca [1]. Jak widzisz, kawa ma działanie prozdrowotne, dlatego jak najbardziej warto ją pić.

Niestety inną ciekawostką o kawie (niestety już mniej pozytywną) jest to, że spożycie 6 czy też większej ilości filiżanek kawy nie daje już korzyści zdrowotnych, które wynikają z jej picia w rozsądnych ilościach [2]. Tak więc spożywanie kawy w umiarkowanych ilościach jest jak najbardziej zdrowe.

W tym miejscu warto wspomnieć, że jednak znajdą się osoby, którym kawa nie będzie służyła. Jeżeli dolega Ci niedobór żelaza w organizmie, to lepiej będzie zrezygnować ze spożywania kawy do posiłku (w tym po obiedzie). Z racji zawartości fitynianów (tzw. substancje antyodżywcze) hamuje ona wchłanianie żelaza z posiłku [3]. W takim wypadku lepiej ją spożyć pomiędzy posiłkami.

Inną ciekawostką jest to, że z kawy powinny zrezygnować (lub ograniczyć) osoby, które zmagają się z zespołem jelita drażliwego czy też z refluksem. Niestety mogą one nasilać objawy tych dolegliwości.

Przeczytaj także: Ile kawy pić, aby być zdrowym?

Mit 2 Kawa wypłukuje magnez

Ciekawostka o kawie, które mogą zszokować niejedną osobę. Kawa nie wypłukuje magnezu, a nawet jest jego źródłem! Tak, dokładnie tak (nie reguluj monitora). Co prawda w jednym z badań dostarczając 400 mg kofeiny w postaci kapsułki (to duża dawka, którą rzadko spożywa się z kawą na co dzień) w ciągu dnia badani stracili z moczem 4 mg magnezu, ale są to bardzo małe ilości, patrząc na dzienne zapotrzebowanie, które wynosi ok. 400 mg dla osoby dorosłej. Już na podstawie tej informacji można uznać, że wypłukiwanie magnezu przez kawę to tylko mit. Ale to nie koniec!

W espresso znajdziemy nawet 25 mg tego minerału. Co to oznacza? Pijąc kawę w umiarkowanych ilościach tj. od 3 do 5 filiżanek dziennie, dostarczymy zdecydowanie więcej magnezu, niż go stracimy z moczem! Tak więc mity na temat kawy o utracie magnezu możemy śmiało wrzucić do kosza.

Nie traktuj jednak kawy jako głównego źródła magnezu. Jeżeli zastanawiasz się, czy brakuje Ci magnezu w diecie, to spożywaj takie produkty jak kakao, pestki dyni, woda mineralna wysokozmineralizowana, banany, strączki, które są bogate w ten składnik mineralny. Pamiętaj też, żeby nie pić kawy zbyt późno przed snem. Nadmiar dostarczonej kofeiny (w tym z kawy) może odbić się negatywnie na jakości snu, co zdecydowanie nie będzie zdrowe.

Przeczytaj także: Co jeść, żeby lepiej spać?

Mit 3 Kawa wywołuje refluks

Fakty o kawie są takie, że u osób zdrowych nie wywołuje refluksu [9]. Za wywoływanie refluksu odpowiedzialne są inne czynniki, takie jak [5]:

• wiek
• płeć
• czynniki genetyczne
• otyłość
• przyjmowanie leków np. blokery kanału wapniowego

Niestety sama kawa może przyczyniać się do nawracania objawów refluksu, u osób, które już go mają. Mogą to być objawy takie jak np. cofanie się treści pokarmowej i drażnienie przełyku. Innymi produktami, które obok kawy również mogą powodować objawy refluksu, to m.in.: 

• potrawy tłuste, kwaśne i smażone
• pikantne
• sok pomarańczowy i grejpfrutowy
• pomidory, czekolada
• herbata 
• alkohol

Tak więc powodowanie przez kawę refluksu to mit. Jeżeli jednak doskwiera Ci już ta dolegliwość, to warto będzie zminimalizować ilość spożywanej kawy (oraz innych produktów wymienionych wyżej), aby nie prowokować cofania się treści pokarmowej.

Przeczytaj także: Dieta w refluksie - zalecenia i darmowy jadłospis

Mit 4 Kawa szkodzi na żołądek

Obracając się w tematyce refluksu, warto wspomnieć, jakie jeszcze mamy ciekawostki o kawie w przypadku żołądka. Niektórzy twierdzą, że kawa szkodzi na żołądek, jednak nie ma to nic wspólnego z prawdą. Istnieje metaanaliza 22 badań [10], która wykazała, że w porównaniu do osób niepijących kawy:

• osoby pijące mniej niż filiżankę dziennie miały o 5 % niższe ryzyko raka żołądka
• osoby pijące 1-2 filiżanki kawy dziennie miały o 8% niższe ryzyko raka żołądka
• osoby pijące 3-4 filiżanki kawy dziennie miały o 12% niższe ryzyko raka żołądka

Tak więc jak widzisz, kawa nie szkodzi na żołądek, a nawet może pomagać obniżać ryzyko zachorowania na raka żołądka. Jeżeli jednak doskwiera Ci refluks czy też zespół jelita drażliwego, to warto będzie rozważyć zminimalizowanie spożycia kawy.

Mit 5 Kawa rozpuszczalna jest niezdrowa

W 1 nagłówku wspomnieliśmy, że kawa jest zdrowa. Ale czy w ten termin wchodzi również kawa rozpuszczalna? Jak najbardziej! Zapamiętaj, że szkodliwość kawy rozpuszczalnej to mit o kawie. Kawa rozpuszczalna jak i sypana pozytywnie wpłyną na Twoje zdrowie. Każda z nich będzie miała swoje wady i zalety.

Kawa niefiltrowana (czyli sypana) może podnieść poziom cholesterolu LDL (tego szkodliwego) oraz triglicerydów z racji zawartości diterpenów, które wykazują właściwości zwiększające frakcje negatywnego dla zdrowia cholesterolu. Dlatego też po części można stwierdzić, że to kawa rozpuszczalna jest zdrowsza, a mit o jej negatywnym działaniu na zdrowie, to tylko mit. Nie zmienia to jednak tego, że kawa rozpuszczalna jest dużo lepsza od sypanej. Śmiało sięgaj po tę, którą najbardziej lubisz, czy to rozpuszczalną, czy też sypaną. A wykłócanie się, która z nich jest lepsza, odstaw na bok.

Jeżeli chcesz mieć dopasowaną dietę do swoich preferencji i ze smakiem pić swoją ulubioną kawkę, to przestań się dręczyć i oddaj się w ręce specjalisty. Pomogliśmy ponad 20 000 osób osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 390 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety online to nasza specjalność.

Zamawiam dietę online

Mit 6 Kawa zwiększa ryzyko nadciśnienia

Kawa fakty i mity? Lecimy dalej! Kolejnym bardzo popularnym mitem jest rzekoma informacja, że kawa zwiększa ryzyko nadciśnienia. I tutaj znów jest to mit o kawie, bo sytuacja ma się zgoła inaczej. Rzeczywiście jednorazowe spożycie 200-300 mg kofeiny (tyle znajdziemy w ok. 3-5 kawach) zwiększy ciśnienie skurczowe oraz rozkurczowe, co zdecydowanie nie będzie wskazane w nadciśnieniu tętniczym.

Jednakże kawa, to nie tylko sama kofeina. To również bardzo duża ilość substancji (ponad 1000), gdzie większość z nich pozytywnie wpływa na zdrowie. Regularne wypijanie 3-4 filiżanek kawy zmniejsza ryzyko nadciśnienia aż o 59% u mężczyzn oraz 46% u kobiet [12]. Takie działanie kawy przypisuje się polifenolom. Jeśli nie wypijasz na raz kilku filiżanek mocnej kawy, to nie musisz martwić się o swoje zdrowie. Dlatego warto codziennie pić kawę. Jeżeli jednak zauważasz, że wypicie filiżanki kawy powoduje u Ciebie nagły skok ciśnienia, to rozważ jej odstawienie.

Przeczytaj także: Dieta w nadciśnieniu tętniczym - czego unikać, zalecenia

Mit 7 Kawa odwadnia

Jeżeli dotarła do Ciebie informacja, że kawa odwadnia, to nie masz się czym przejmować. Działanie odwadniające to kolejny z mitów o kawie. Cały problem związany z rzekomym działaniem odwadniającym kawy powiązany jest z kofeiną (znów ta nieszczęsna kofeina). Rzeczywiście przy dużych dawkach kofeiny rzędu 500 mg i więcej (to jest około 6-8 filiżanek) możemy zauważyć jej diuretyczne działanie.

W jednym z badań u osób, które przez 5 dni nie spożywały kawy, wypicie 6 filiżanek kawy (łącznie 624 mg kofeiny) w ciągu całego dnia związane było ze zwiększonym wydalaniem moczu o 41% i zmniejszeniem wody w organizmie o 3% [13]. Rzeczywiście to spore wartości, ale jak to bywa w dietetyce i w tematyce kawy, zawsze jest gdzieś haczyk, który sprawia, że to tylko pół prawda, a co za tym idzie mit.

U osób, które regularnie spożywają kawę, dochodzi do adaptacji organizmu, który z czasem zwalcza odwadniające działanie kofeiny. Tutaj czas na kolejną ciekawostkę i już prawdziwą informację o kawie.

W jednym z badań osobom spożywającym regularnie 3-6 filiżanek kawy dziennie podano 4 porcje kawy, każda po 200 ml przygotowana z 4 g kawy rozpuszczalnej (jak najbardziej zdrowej) Nescafe [14]. Dodatkowo Ci sami badani spożywali w innym terminie taką samą ilość wody zamiast kawy. Wnioski były takie, że nie wykazano różnic w nawodnieniu badanych niezależnie czy spożywali oni wodę, czy też kawę.

Podsumowując temat odwadniającego działania kawy - nie ma to wiele wspólnego z prawdą. Odwadniające działanie kawy (a właściwie to kofeiny) możesz traktować tylko jako ciekawostkę, gdyż występuje dopiero przy dawkach 500 mg kofeiny i to u osób, które na co dzień nie spożywają kawy.

Mit 8 Kawa jest rakotwórcza

Kolejną z naszych ciekawostek o kawie jej rzekome działanie rakotwórcze. Nie zdziwisz się, że znów powiemy o tym, że to mit. Kawa rozpuszczalna zawiera dwa razy więcej akrylamidu (substancja, która może nasilać procesy rakotwórcze) niż kawa sypana [6], ale według American Institute for Cancer Research picie kawy może zmniejszyć ryzyko nowotworów endometrium i wątroby [7].

Jak widzisz nie wszystko jest czarnobiałe i pomimo zawartości akrylamidu, kawa nie jest rakotwórcza! Tak więc ciesz się smakiem swojej ulubionej kawki, a wyjdzie Ci to na zdrowie. A jeżeli chcesz wyeliminować produkty, które mogą być rakotwórcze, to zdecydowanie odstaw przetworzone czerwone mięso oraz alkohol, które niestety wykazują takie działanie.

Przeczytaj także: Czy czerwone mięso jest rakotwórcze?

Mit 9 Kawa pomaga wytrzeźwieć

Niestety kawa nie pomoże Ci wytrzeźwieć. Jest to niewątpliwie mit, w który nie warto wierzyć. Nie istnieje mechanizm, który sprawiałby, że spożycie kawy będzie pomagało szybciej wytrzeźwieć. Jednakże ciekawostką, a zarazem faktem o kawie, jest to, że zawiera kofeinę. Z kolei spożywanie kofeiny może pomagać w skupieniu, koncentracji czy też czujności.

Jeżeli jesteś po imprezie, po której mało spałeś i dużo popiłeś, to spożycie kawy może zniwelować zmęczenie związane z imprezowaniem. Nie ma to jednak nic wspólnego z trzeźwieniem. Tak więc informacje o zbawiennym działaniu kawy w celu wytrzeźwienia, to niestety mit.

Przeczytaj także: Co na kaca? Skuteczne metody jak leczyć kaca.

Mit 10 Kawa ma dużo kalorii

Ostatni mit, który tutaj poruszymy, to rzekoma kaloryczność kawy. Faktem jest to, że kawa zawiera znikome ilości kalorii, których nie ma potrzeby wliczać w codzienny bilans kaloryczny. 2 g kawy rozpuszczalnej (jedna łyżeczka). To ok. 7 kcal. Tak więc przeciętna kawa będzie zawierać ok. 10 kalorii - to naprawdę nieduża ilość.

Z kolei faktem jest to, że kawę można spożywać wraz z dodatkiem kalorycznych produktów takich jak cukier, śmietanka, syrop, sosy. Wtedy rzeczywiście kawa może mieć dużo kalorii, bo aż 458 kcal. Tyle kalorii ma kawa Toblerone Frappe z jednej z kawiarni. Z tym że ciężko to nazwać kawą - to już bardziej deser, niż prozdrowotny napój, jakim jest kawa bez żadnych dodatków cukrów i innych źródeł kalorii.

Podsumowanie

Jak widzisz, istnieje wiele mitów o kawie, które na szczęście są tylko mitami. Śmiało delektuj się smakiem kawy, a jednocześnie jej prozdrowotnym działaniem. Pamiętaj jednak, żeby nie spożywać jej z dodatkiem cukru lub innych kalorycznych dodatków, gdyż wtedy nie będzie miała już aż tak prozdrowotnego działania. Lepiej zaoszczędzić te kalorie i spożyć dodatkową porcję owoców! Kawa może mieć jednak niekorzystne działanie u osób które już cierpią na refluks czy też IBS. Jeżeli jednak nic Ci nie dolega, to traktuj to jako ciekawostkę. Smacznej kawusi!

Piśmiennictwo