Dieta w Zespole Jelita Drażliwego (IBS)

Chcesz wyjść z domu bez zmartwień, że za chwilę Twoje jelita upomną się o wizytę w toalecie? Zespół Jelita Drażliwego może naprawdę namieszać w życiu. Dowiedz się jaką dietę stosować w IBS, aby uporać się ze wzdęciami, bólem brzucha i nadmiernymi gazami.

Spis treści

• Czym jest Zespół Jelita Drażliwego (IBS)
• Jak zdiagnozować Zespół Jelita Drażliwego (IBS)
• Objawy Zespołu Jelita Drażliwego (IBS)
• Co należy jeść przy IBS
• Najlepsza dieta w Zespole Jelita Drażliwego (IBS)
• Efekty stosowania diety przy IBS
• Napoje przy Zespole Jelita Drażliwego
• Podsumowanie

Czym jest Zespół Jelita Drażliwego (IBS)

Zespół Jelita Drażliwego (IBS) jest chorobą, w której komunikacja między jelitami a mózgiem przebiega nieprawidłowo. W wyniku zaburzeń pracy przewodu pokarmowego (spowolnienie lub przyspieszenie) oraz nadwrażliwości jelit, Twój mózg odczuwa nieprzyjemne dolegliwości bólowe z okolic brzucha [1]. Mechanizm ten działa dwukierunkowo, co oznacza że nadmierny stres również może wpływać na pracę jelit.

Jak zdiagnozować Zespół Jelita Drażliwego (IBS)

Obecnie nie istnieje żaden test, który pozwoliłby rozpoznać IBS. Główną rolę w diagnostyce IBS odgrywają występujące objawy, które w celu stwierdzenia IBS muszą spełniać tzw. IV Kryteria Rzymskie [2], czyli:

Nawracający ból brzucha występuje w ostatnich 3 miesiącach średnio przez co najmniej 1 dzień w tygodniu. Dodatkowo występujący ból spełnia co najmniej 2 z następujących kryteriów:

• ma związek z wypróżnieniem
• ma związek ze zmianą częstości wypróżnień (biegunka lub zaparcie)
• ma związek ze zmianą uformowania (wyglądu) stolca.

Testy diagnostyczne, które zleca lekarz są dobierane indywidualnie, w zależności od występujących objawów i zebranego wywiadu medycznego. Zwyczajowe badania uwzględniają badanie krwi, badanie w kierunku celiakii oraz badanie kalprotektyny w kale (w celu wykluczenia chorób zapalnych jelit). W niektórych przypadkach lekarz może również zlecić wykonanie kolonoskopii/ gastroskopii (szczególnie u pacjentów >45 rż. lub w sytuacji, gdy występują u nich objawy alarmowe).

Przy diagnostyce uważaj na prywatne firmy, które chcą Cię zrobić w bambuko! Niektóre firmy oferują alternatywne badania, takie jak testy nietolerancji pokarmowych (IgG), badania mikrobioty czy testy na przepuszczalność jelit. Żadne z tych badań nie jest obecnie użyteczne pod względem klinicznym, dlatego nie zaleca się ich wykonywania. A jak chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat diagnostyki i dietoterapii IBS w 10-godzinnym kursie Dietoterapia w Zespole Jelita Drażliwego to 7 maja będziemy szkolić we Wrocławiu, a 14 maja w Warszawie. Każdy uczestnik po kursie otrzyma imienny certyfikat i dostęp do kursu online, aby wiedza została z Tobą na zawsze!

SPRAWDZAM KURS

Objawy Zespołu Jelita Drażliwego (IBS)

Najczęstszymi dolegliwościami, które obserwuje się przy IBS są [3]:

• ból dolnej części brzucha,
• zaburzona praca jelit (biegunka, zaparcia lub mieszanina obydwu),
• wzdęcia (uczucie napompowanego balona w brzuchu),
• nadmierne gazy,
• odstający brzuch (powiększony obwód brzucha).

Występowanie poszczególnych objawów jest bardzo zindywidualizowane. Dodatkowo objawy Zespołu Jelita Drażliwego nie muszą one występować jednocześnie, a ich nasilenie i częstotliwość może zmieniać się w czasie. W przypadku gdy, dominującym objawem są biegunki lub zaparcia możemy wyróżnić odpowiednio IBS o charakterze biegunkowym oraz zaparciowym. W sytuacji, gdy trudno określić dominujące symptomy mówimy o IBS o charakterze mieszanym.

Przeczytaj także: Dieta przed kolonoskopią

Co należy jeść przy IBS

Podstawowe modyfikacje dietetyczne w IBS uwzględniają [4]:

• powolne i regularne jedzenie posiłków,
• unikanie opuszczania posiłków i długich przerw pomiędzy nimi,
• picie co najmniej 2,5 litrów płynów dziennie, głównie wody i innych napojów niezawierających kofeiny,
• zmniejszenie spożycia kawy  i herbaty w ciągu dnia,
• zmniejszenie spożycia alkoholu i gazowanych napojów,
• ograniczenie spożycia świeżych owoców do 3 porcji w ciągu dnia po 80 g każda,
• unikanie produktów zawierających dużą ilość błonnika nierozpuszczalnego (np. otręby pszenne).

Najlepsza dieta w Zespole Jelita Drażliwego (IBS)

Bardziej specyficzna dieta w IBS to protokół dietetyczny FODMAP [5]. Akronim FODMAP oznacza grupę węglowodanów, które w jelitach mogą działać osmotycznie (działają jak gąbka w przewodzie pokarmowym, czyli „ściągają” wodę do światła jelit, powodując biegunkę) oraz są pożywką dla bakterii (bakterie „zjadają” węglowodany, których nie jesteśmy w stanie strawić i przy okazji produkują gazy, które rozciągają jelita i powodują wzdęcia oraz ból). Jeśli nie wiesz, jak gotować na diecie low FODMAP i brakuje ci pomysłów na przepisy, sprawdź nasz e-book “Przepisy lekkostrawne low FODMAP (wyeliminuj wzdęcia i bóle brzucha)”, w którym znajdziesz aż 56 różnowrodnych przepisów low FODMAP oraz dokładne instrukcje przygotowania potraw i tipy kulinarne.

Stosowanie diety FODMAP w Zespole Jelita Drażliwego jest skuteczne przede wszystkim wśród pacjentów z IBS o charakterze biegunowym. W przypadku zaparć należy rozważyć na początku inne strategie dietetyczne (m.in. zwiększenie podaży błonnika rozpuszczalnego, np. w postaci suplementu babki płesznik, zadbanie o odpowiednie nawodnienie oraz aktywność fizyczną).

Jeżeli potrzebujesz konsultacji z dietetykiem to przestań się dręczyć i oddaj się w ręce specjalisty. Pomogliśmy ponad 20 000 osobom osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 390 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety online to nasza specjalność. Z przyjemnością pomożemy Ci w walce z IBS.

Zamawiam dietę online

Efekty stosowania diety przy IBS

Według badań nawet 2/3 pacjentów odczuwa ulgę już po pierwszych kilku tygodniach stosowania protokołu dietetycznego FODMAP [6]. Dodatkowo duża część osób, której dieta lowFODMAP przyniosła poprawę objawów (~70% osób) odczuwała korzyści płynące ze zmiany diety nawet rok później.

Niestety około 30% pacjentów nie reaguje na protokół dietetyczny FODMAP. W takiej sytuacji należy ponownie włączyć FODMAP do diety i skupić się na innych strategiach łagodzących dolegliwości (np. psychoterapia i leczenie farmakologiczne).

Pozostałe strategie żywieniowe są zdecydowanie mniej przebadane, ale z reguły w porównaniu do diety lowFODMAP okazują się być mniej skuteczne [7].

Napoje przy Zespole Jelita Drażliwego

Kofeina, najczęściej spożywana w postaci kawy, jest jednym z czynników żywieniowych, który może wyzwalać problemy jelitowe u osób cierpiących na IBS. Nawet 40% pacjentów z IBS skarży się na nasilenie objawów biegunkowych po spożyciu kawy [8].

Kofeina zawarta w kawie może wpływać na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego, przyspieszając przemieszczanie się treści pokarmowej, co z kolei może nasilać objawy biegunkowe.

Pamiętaj jednak, że kawa nie musi wywoływać negatywnych objawów u każdej osoby z IBS. Warto być ostrożnym w przypadku IBS o charakterze biegunkowym, ale nawet w tym wypadku wykonaj test z prowokacją. Wyklucz kawę z diety na co najmniej 2 tygodnie. Jeżeli po tym czasie poczujesz zmniejszenie dolegliwości jelitowych, wprowadź kawę ponownie do swojego rozkładu dnia i sprawdź reakcję swojego organizmu. Jeżeli po wykluczeniu kawy nie poczujesz poprawy lub po jej ponownym wprowadzeniu do diety nie odczujesz istotnego nasilenia symptomów nie ma sensu z niej rezygnować.

Zakładając, że głównym winowajcą nasilającym objawy biegunkowe jest kofeina, podobnie mogą działać na Ciebie inne napoje o wysokiej zawartości kofeiny (np. napoje energetyczne, mocna herbata, yerba mate).

Podsumowując, nie ma mocnych dowodów naukowych, które nakazywałyby wykluczenie kawy (kofeiny) z diety, jednak nasze doświadczenie pokazuje, że wielu pacjentów skarży się na nasilenie problemów jelitowych po jej spożyciu. W związku z tym przetestuj swoją wrażliwość na kofeinę samodzielnie i w zależności od obserwacji podejmij decyzję czy pozostawić kawę w swoim jadłospisie czy lepiej ją wykluczyć.

Jeżeli chodzi o pozostałe napoje to musisz zwrócić uwagę na to czy nie zawierają one FODMAP. Do napojów bogatych w FODMAP można zaliczyć m.in. sok jabłkowy i pomarańczowy, wodę kokosową, napoje z dodatkiem mleka, mocne herbaty.

Podsumowanie

Istnieje kilka strategii dietetycznych, które mogą przynieść Ci ulgę w IBS. W pierwszej kolejności warto wprowadzić do diety najprostsze modyfikacje, a dopiero w kolejnych etapach zdecydować się na protokół dietetyczny FODMAP (3-etapowy lub uproszczony).

Piśmiennictwo