Dieta w refluksie – zalecenia i darmowy jadłospis
Refluks to powszechna choroba powodująca nieprzyjemne i mocno pogarszające jakość życia objawy. Czy można zmniejszyć je za pomocą diety? A jeśli tak, jak powinien wyglądać jadłospis w refluksie?
Spis treści
- Czym jest refluks
- Objawy refluksu
- Dieta przy refluksie – zalecenia żywieniowe
- Dieta refluksowa – tych produktów unikaj
- Dieta refluksowa – co jeść
- Dieta przy refluksie – jadłospis
- Efekty odpowiedniej diety przy refluksie
Czym jest refluks
Żołądek zbudowany jest tak, aby być odpornym na kwas solny i enzymy trawienne w nim wytwarzane. Kiedy jednak słabnie naturalna bariera żołądka i treść cofa się do przełyku, mówimy o refluksie. Powoduje on zespół dolegliwości, które skutecznie utrudniają codzienne funkcjonowanie, powodując symptomy takie jak na przykład zgaga.
Jeśli treść żołądkowa cofa się do przełyku, mówimy o refluksie żołądkowo-przełykowym. Zdarza się jednak, że cofa się ona wyżej, do krtani, podrażniając struny głosowe i tył gardła. Te objawy znane są jako refluks gardłowo-krtaniowy. W ramach tzw. konsensusu z Montrealu wszystkie te objawy sklasyfikowano wspólnie jako refluks (GERD) [1].
Dieta przy refluksie – zalecenia żywieniowe
Są pewne składniki w diecie, które mogą nasilać refluks i jego objawy, ale na początek należy pamiętać, że na refluks ma wpływ szereg innych czynników.
Nadmierna masa ciała sprzyja chorobie refluksowej, bo zwiększa ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej, niejako wypychając treść żołądkową w górę. Dodatkowo wzrostowi BMI towarzyszy wzrost częstotliwości występowania objawów refluksowych [2]. Okazuje się, że wzrost BMI o 3,5 punktu zwiększa ryzyko refluksu aż o jedną trzecią [3,4]. Jednocześnie otyli pacjenci, którzy zmniejszą swoje BMI o 5 punktów, włączając aktywność i dietę redukcyjną mogą liczyć na zmniejszenie ilości przyjmowanych leków na refluks a nawet ich odstawienie [3].
Jeżeli chcesz zmniejszyć swoje objawy refluksowe, przestań się dręczyć i oddaj się w ręce specjalisty. Pomogliśmy ponad 20 000 osób osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 390 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety online to nasza specjalność.
Dieta obfita w tłuszcz i oparta na przetworzonych produktach może także pogarszać objawy refluksu, a bogatotłuszczowe posiłki mogą sprzyjać spontanicznemu rozluźnieniu dolnego zwieracza przełyku – czyli właśnie tej swoistej bariery, która chroni przełyk przed cofaniem się treści żołądkowej.
Posiłki bogate w białko o tej samej kaloryczności mają mniejszy wpływ na mięśnie przełyku, a co za tym idzie, będą korzystniejszym wyborem w refluksie [2,5]. Pewne dowody wskazują także, że dieta śródziemnomorska może zmniejszać objawy refluksu [6].
Liczba posiłków w ciągu dnia także może mieć znaczenie. Z jednej strony, mała liczba bardzo obfitych posiłków może nasilać objawy, zmniejszając napięcie mięśni przełyku, zwiększając ciśnienie i dodatkowo produkcję kwasu solnego, co wzmaga refluks. Z drugiej jednak strony, zbyt częste sięganie po posiłki, czyli krótko mówiąc podjadanie, także obniża napięcie tych mięśni, ale na innej ścieżce. Okazuje się, że bardzo częste przełykanie, a co za tym idzie, rozluźnianie zwieracza może zwiększać objawy. Co ciekawe, podobny mechanizm obserwuje się przy spożywaniu kawy i kwaśnych napojów, które również są częstą przyczyną zgagi [7].
Produkty te mogą także pogarszać objawy na innych mechanizmach, m.in. pobudzając żołądek do produkcji kwasu i obniżając ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku [8].
Dieta w refluksie powinna więc spełniać kilka zadań, w zależności od tolerancji pacjenta: nie obciążać mięśnia dolnego zwieracza przełyku, nie powodować jego nadmiernej relaksacji, nie opóźniać tempa opróżniania żołądka i nie podrażniać go. Krótko mówiąc, bazę stanowi więc dieta lekkostrawna, unikanie obfitych posiłków czy smażonych i przetworzonych produktów. Istotna jest tu indywidualizacja, bo każdy pacjent może mieć zupełnie inne objawy po spożyciu różnych produktów.
Generalne rekomendacje mówią, aby pacjenci z rozpoznaną chorobą refluksową ograniczyli, a w razie konieczności nawet wyeliminowali takie produkty jak: czekolada, kawa, herbata, owoce cytrusowe, przetwory pomidorowe, tłuste produkty i potrawy. Dodatkowo ważnym aspektem jest rzucenie palenia, zmniejszenie masy ciała i jedzenie mniej obfitych posiłków [8, 9, 10].
Często w kontekście refluksu przytacza się też korzystne właściwości miodu – jednak sam miód to nie lek na refluks. Po jego spożyciu można odczuć wrażenie łagodzenia, jednak pamiętajmy, że miód to przede wszystkim cukier i może zwiększać kaloryczność diety. A to będzie zdecydowanie utrudniało redukcję masy ciała. Jeśli chcemy zmniejszyć nadwagę, lepiej zmniejszyć spożycie cukru i miodu, a od czasu do czasu stosować słodzik.
Dieta refluksowa – tych produktów unikaj
Trzeba podkreślić, że reakcja organizmu na określone pokarmy jest cechą indywidualną. Osoby mające refluks powinny uważać na spożycie produktów „niewskazanych”, ale to nie oznacza, że w ogóle nie mogą ich spożywać.
Zdarza się, że objawy pojawią się po produktach, o których nie wspomniano i odwrotnie – część produktów nie będzie powodować żadnych objawów.
- cytrusy i soki cytrusowe, przetwory pomidorowe,
- smażone potrawy, dania ostre i słone, ostre przyprawy,
- pikantne i słone sosy, tłuste sosy, majonez,
- produkty marynowane i wędzone,
- produkty konserwowe,
- mocna herbata i kawa, alkohol,
- kwaśne napoje,
- gazowane napoje i wody.
Spożycie błonnika może zmniejszać ryzyko wystąpienia refluksu [11]. Nie każdy jednak dobrze na niego reaguje. Jeśli przysparza problemów, warto zrezygnować z razowego pieczywa, grubych kasz, surowych owoców i warzyw, szczególnie roślin strączkowych. Zamiast tego można postawić na pieczywo pszenne, drobne kasze i miękkie, dojrzałe, lub poddane obróbce termicznej owoce i warzywa.
Dieta refluksowa – co jeść
- chude mięsa, ryby, chude wędliny, jaja,
- woda niegazowana, herbaty owocowe, słabe napary,
- chudy nabiał,
- pozostałe owoce i warzywa,
- w miarę tolerancji produkty zbożowe, ziemniaki, pseudozboża,
- jeśli dobrze tolerujesz – nasiona roślin strączkowych, orzechy i nasiona, produkty pełnoziarniste.
Dieta przy refluksie – jadłospis
Przygotowałam dla Ciebie 3 dniowy jadłospis w refluksie. Jest on przygotowany na 1800 kcal, a więc będzie odpowiedni dla osoby o niskiej aktywności ważącej około 70 kg.
Zawiera średnio 115 g białka, 50 g tłuszczów i 200 g węglowodanów. Dodatkowo zawiera średnio 30 g błonnika. Dodatkowo posiłki stanowią świetne źródło żelaza i wapnia.
Efekty odpowiedniej diety przy refluksie
Stosując dietę relfuksową korzystając z powyższych wskazówek oraz obserwując swój organizm, możesz spodziewać się takich efektów jak:
- Zmniejszenia dolegliwości w refluksie
- Zmniejszenie lub eliminacja zgagi
- Poprawa samopoczucia
- Jeśli jest to dieta redukcyjna, utrata zbędnych kilogramów
- Pozytywny wpływ na inne aspekty zdrowotne, na przykład poziom cholesterolu lub glukozy we krwi
- Korzystny wpływ na trawienie
Piśmiennictwo
- Vakil N, van Zanten SV, Kahrilas P, Dent J, Jones J, the Global Consensus Group. The montreal definition and classification of gastroesophageal reflux disease: a Global Evidence-Based Consensus. Am J Gastroenterol 2006; 101(8): 1900-20.
- Sethi, S., & Richter, J. E. (2017). Diet and gastroesophageal reflux disease. Current Opinion in Gastroenterology, 1.
- Chirila I, Morariu ID, Barboi OB, Drug VL. The role of diet in the overlap between gastroesophageal reflux disease and functional dyspepsia. Turk J Gastroenterol 2016; 27:73–80.
- Ness-Jensen E, Hveem K, El-Serag H, et al. Lifestyle Intervention in Gastroesophageal Reflux Disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2016;14(2)
- Becker DJ1, Sinclair J, Castell DO, Wu WC: A comparison of high and low fat meals on postprandial esophageal acid exposure. Am J Gastroenterol. 1989; 84(7):782-78).
- Surdea-Blaga T, Negrutiu DE, Palage M, Dumitrascu DL. Food and Gastroesophageal Reflux Disease. Curr Med Chem. 2019;26(19):3497-3511
- Gomes DC, Dantas RO. Acidic and neutral liquid ingestion in patients with gastroesophageal reflux disease. Arq Gastroenterol 2014; 51:217– 220
- Chirila I, Morariu ID, Barboi OB, Drug VL. The role of diet in the overlap between gastroesophageal reflux disease and functional dyspepsia. Turk J Gastroenterol 2016; 27:73–80.
- Katz, Philip O. MD, MACG1; Dunbar, Kerry B. MD, PhD2,3; Schnoll-Sussman, Felice H. MD, FACG1; Greer, Katarina B. MD, MS, FACG4; Yadlapati, Rena MD, MSHS5; Spechler, Stuart Jon MD, FACG6,7 ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease, The American Journal of Gastroenterology: January 2022 – Volume 117 – Issue 1 – p 27-56
- Badillo R, Francis D. Diagnosis and treatment of gastroesophageal reflux disease. World Journal of Gastrointestinal Pharmacology and Therapeutics. 2014;5(3):105–112. doi: 10.4292/wjgpt.v5.i3.10
- Morozov S, Isakov V, Konovalova M. Fiber-enriched diet helps to control symptoms and improves esophageal motility in patients with non-erosive gastroesophageal reflux disease. World J Gastroenterol. 2018 Jun 7;24(21):2291-2299