Sprawdź nowy pakiet diety online już od 179 zł za miesiąc. SPRAWDŹ PAKIET

dieta bezresztkowa

Dieta bezresztkowa – zasady, przykładowy jadłospis. Dieta ubogoresztkowa – wskazania.

Dieta bezresztkowa polega przede wszystkim na ograniczeniu spożycia błonnika pokarmowego. Jednak w jakim celu się ją stosuje? Tego dowiesz się z artykułu!

Spis treści:

Najważniejsze wnioski:

  • Dieta bezresztkowa polega na ograniczeniu błonnika pokarmowego do maksymalnie 10 g dziennie. Pomaga to w przygotowaniu jelit do zabiegów takich jak kolonoskopia czy operacje jelita grubego.
  • Jest zalecana w określonych przypadkach medycznych, np. przed zabiegami na jelitach. Jednak jej długotrwałe stosowanie może zwiększać ryzyko chorób serca, cukrzycy typu 2 i nowotworów jelita grubego.
  • Dieta bezresztkowa jest skuteczna w redukcji resztek pokarmowych. Jednak z racji jej eliminacyjnego charakteru sprawia, że nie dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych, dlatego powinna być stosowana wyłącznie pod nadzorem lekarza i/lub dietetyka. 

Na czym polega dieta bezresztkowa?

Dieta bezresztkowa polega na ograniczeniu spożywania niestrawionego materiału (głównie błonnika pokarmowego). Jej celem jest ograniczenie ilości resztek pokarmowych w jelitach [1]. Błonnik pokarmowy pozostaje w przewodzie pokarmowym i ostatecznie przyczynia się do gromadzenia się kału.

Czy na diecie ubogoresztkowej spożywa się mało błonnika?

Dieta bezresztkowa (niesłusznie) jest często zamiennie nazywana dietą o niskiej zawartości błonnika oraz podobna do diety lekkostrawnej. Co ciekawe mleko, które jest ubogie w błonnik, powoduje pozostałości w okrężnicy oraz gromadzenie się kału [1]. 

Dieta ta polega głównie na spożywaniu jaj, rafinowanych zbóż (np. oczyszczona mąka), ryżu, owoców morza czy też mięsa. Ogranicza się tu spożycie nabiału, a produkty o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego np. nasiona roślin strączkowych czy też pełnoziarniste zboża są wręcz całkowicie unikane. 

Jeżeli potrzebujesz takiej diety ze wskazań lekarza, to Dietetyka NieNaŻarty ma w swojej ofercie taką dietę ubogoresztkową. Nie zwlekaj i skorzystaj z niej, gdy lekarz zaleci stosowanie diety bezresztkowej. 

Czym jest błonnik pokarmowy?

Błonnik pokarmowy to grupa związków wchodzących w skład ścian komórkowych roślin, które nie ulegają trawieniu przez enzymy w organizmie (przewodzie pokarmowym) człowieka.

Z punktu widzenia wpływu na organizm człowieka ważny jest podział na frakcję nie

rozpuszczalną i rozpuszczalną [2]:

  • Błonnik nierozpuszczalny – do tej frakcji zaliczane są celuloza, ligniny, większość hemiceluloz, skrobia oporna, chityna. 
  • Błonnik rozpuszczalny – w jego frakcje wchodzą m.in. pektyny, oligosacharydy, większość gum i śluzów roślinnych (np. guma guar), inulina, fruktany czy też część hemiceluloz

W żywności (pochodzenia roślinnego) występują obydwie frakcje w zmiennych proporcjach. 

Błonnik nierozpuszczalny nie ulega procesom trawienia ani rozpuszczenia w przewodzie pokarmowym. Jego funkcją jest polepszenie pracy przewodu pokarmowego, poprzez pobudzenie funkcji żucia oraz zwiększenie perystaltyki jelit. 

Poprawia on pracę jelit, zapobiega zaparciom i zwiększa liczbę wypróżnień. Sprzyja on odczuwaniu sytości, co przyczynia się do kontrolowania masy ciała. Pomaga w usuwaniu metali ciężkich i toksyn oraz chroni przed wieloma chorobami np. nowotworami jelita grubego, żołądka, ale i przed polipami czy żylakami odbytu [2].

Z kolei błonnik rozpuszczalny (jak sama nazwa wskazuje) rozpuszcza się w wodzie i działa ochronie na ściany przewodu pokarmowego. Dzięki jego spożyciu pokarm dłużej znajduje się w żołądku, co prowadzi do odczuwania sytości. W jelicie grubym podlega fermentacji, co prowadzi do powstania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (to dobrze). Ponadto obniża poziom cholesterolu frakcji LDL oraz obniża wzrost stężenia glukozy po posiłku [2]. 

Jak widzisz błonnik pokarmowy wykazuje wiele właściwości zdrowotnych, przez co warto go spożywać. Jednak istnieje wiele przypadków, gdzie zalecana jest dieta bezresztkowa, w której to znacząco będzie się ograniczać spożycie błonnika pokarmowego!

Komu zalecana jest dieta ubogoresztkowa?

Dieta bezresztkowa (ubogoresztkowa) zalecana jest przede wszystkim przed kolonoskopią i operacjami jelita grubego [1]. Dzięki jej zastosowaniu wykazano oczyszczenie jelit w trakcie przygotowania do zabiegu. Taka dieta jest obecnie zalecana przez Amerykańskie i Europejskie Towarzystwo Endoskopii Przewodu Pokarmowego przed zabiegiem kolonoskopii i operacjami jelita grubego. 

Kolejnym wskazaniem do stosowania diety bezresztkowej jest zespół jelita drażliwego (IBS) [1]. Jednak w tym przypadku dużo lepiej sprawdzi się dieta low FODMAP, która eliminuje konkretne grupy produktów, które z dużym prawdopodobieństwem szkodzą pacjentowi. W swojej szerokiej ofercie widnieje dieta online low FODMAP, która jest przygotowana przez doświadczonego dietetyka klinicznego po studiach. 

Z kolei dieta bezresztkowa również jest stosowana po samych operacjach jelita grubego. Jej stosowanie pierszego dnia po zabiegu wiąże się szybszą normalizacją funkcji jelit czy też krótszym czasem hospitalizacji. 

Co ciekawe lekarze zalecają pacjentom dietę bezresztkową podczas zaostrzeń chorób zapalnych jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna). Jednak ostatnie badania nie dowiodły skuteczności diety bezresztkowej u takich pacjentów [1], a takie zalecenia opierają się głównie na zaleceniach pracowników służby zdrowia. 

Tak więc wskazaniem do diety ubogoresztkowej jest przede wszystkim zbliżający się zabieg kolonoskopii czy też operacji jelita grubego. Można ją rozważyć w przypadku dolegliwości związanych z IBS, jednak lepiej wybrać dietę low FODMAP.

Najważniejsze zasady diety bezresztkowej

Najważniejszym założeniem diety bezresztkowej jest spożywanie maksymalnie 10 g błonnika dziennie. Jest ona wsparciem do przygotowania jelita przed zabiegami kolonoskopii czy operacji jelita grubego.

W celu oczyszczenia jelita, poza dietą bezresztkową, stosuje się doustne roztwory przeczyszczające takie jak glikol polietylenowy, fosforan sodu, pikosiarczan sodu lub cytrynian magnezu [3]. Takie środki wraz z połączeniem diety bezresztkowej powodują, iż pacjenci znacznie lepiej oczyszczą jelito grube, lepiej tolerują cały proces oraz wykazują chęć powtórzenia zabiegu [3].  

Tak więc zastosowanie diety bezresztkowej (wraz z preparatami przeczyszczającymi) umożliwia skuteczne przygotowanie jelita grubego do zabiegu kolonoskopii. 

Co można jeść na diecie bezresztkowej? Sprawdź jakie produkty są dozwolone

Na diecie bezresztkowej, pomimo wielu niewskazanych produktów, wciąż można spożywać całą masę pokarmów. A należą do nich przedstawione na grafice:

Źródła białek i tłuszczy nie zawierają błonnika pokarmowego, więc będą one świetnymi produktami na diecie bezresztkowej. Na takiej diecie możesz jeść kurczaka, indyka, chudą cielęcinę, masło, oliwę z oliwek czy też chudy nabiał. Mogą być one gotowane na parze.

Uważaj jednak z ilością mleka, gdyż powoduje wysokie pozostałości w okrężnicy i gromadzenie się kału (mimo że nie jest źródłem błonnika) [1]. Z kolei Na diecie ubogoresztkowej można pić kawę [4].

Owoce i warzyw są dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Ale istnieją takie, które dostarczają go niższych wartości. W związku z tym można spożywać umiarkowane ilości owoców jagodowych, winogrona bez pestek, banany czy też jabłka.

Warzywa również można jeść na diecie bezresztkowej w ograniczonej ilości. Mogą to być np. marchew, kabaczki, seler, ale i soki warzywne

Jeżeli ciężko ułożyć Ci jadłospis diety bezresztkowej, to Dietetyka #NieNaŻarty ułoży dla Ciebie indywidualny jadłospis. Dzięki stałemu kontaktowi oraz indywidualnemu podejściu w trakcie takiej diety będziesz jeść to co lubisz, oraz świetnie przygotujesz się do zabiegu kolonoskopii!

Produkty niewskazane przy diecie bezresztkowej

Produktami niewskazanymi przy diecie bezresztkowej (czy też niskoresztkowej) będą: 

  • Nasiona roślin strączkowych – fasola, ciecierzyca, groch, soczewica.
  • Owoce i warzywa – maliny, pomidory, winogrona, suszone owoce, brokuły.
  • Pełnoziarniste zboża  – mąka pełnoziarnista, makaron pełnoziarnisty, pieczywo żytnie razowe i graham, kasza gryczana, płatki owsiane
  • Orzechy, pestki. 

Te grupy produktów zawierają duże ilości błonnika pokarmowego, stąd są one niewskazane przy diecie bezresztkowej.

Zamiast pieczywa pełnoziarnistego wybierz chleb baltonowski, gdyż zawiera dużo mniej błonnika. Zredukuj do minimum spożycie strączków, gdyż są bardzo bogate w błonnik (np. fasola czerwona zawiera blisko 8 g błonnika w 100 g!). 

Dobrą potrawą, niezawierającą błonnika (a na pewno nie dużych ilości) może być kasza manna na napoju roślinnym z dodatkiem białka oraz jabłka czy też ryż w sosie pomidorowym z kurczakiem i marchewką.

Co ciekawe pomidory zawierają pestki, przez co ich spożycie nie jest wskazane przed kolonoskopią. 

Przykładowy jadłospis dla diety bezresztkowej

Przygotowaliśmy dla Ciebie przykładowy jadłospis diety bezresztkowej.

Pamiętaj, że indywidualna i świetnie dopasowana dieta online jest dostępna na naszej stronie. Przygotowuje ją doświadczony dietetyk po studiach, który specjalizuje się w diecie bezresztkowej! 

Jaglanka z bananem i cynamonem

Propozycją na śniadanie jest jaglanka z bananem i cynamonem. 

Składniki:

  • Napój roślinny 250 ml (1x Szklanka)
  • Banan-120 g (1 x Sztuka)
  • Kasza jaglana – 60 g (4.6 x Łyżka) 
  • Masło orzechowe – 20 g (1.3 x Łyżeczka) 
  • Cynamon – 2 g (0.4 x Łyżeczka)

Sposób przygotowania:

  1. Kaszę jaglaną ugotuj na mleku. Mieszaj, aby nie przywarła.
  2. Gdy będzie już miękka, dodaj cynamon i zmiksuj blenderem.
  3. Przełóż do miski, wkrój banana, dodaj masło orzechowe.

Bułka z szynką i mozzarellą

Na drugie śniadanie np. do pracy na diecie bezresztkowej sprawdzi się bułka z szynką i mozzarellą. 

Składniki:

  • Bułki pszenne zwykłe – 80 g (1 x Sztuka) 
  • Awokado – 70 g (0.5 x Sztuka)
  • Mozzarella Light – 60 g (3 x Plaster) 
  • Szynka z indyka – 30 g (2 x Plasterek)

Sposób przygotowania:

  • Przekrój bułkę i posmaruj rozgniecionym awokado. 
  • Nałóż plaster szynki oraz mozzarelli.

Makaron  z mozzarellą i pesto bazyliowym

Bardzo szybki i prosty obiad na diecie ubogoresztkowej, czyli makaron ryżowy z mozzarellą i pesto.

Składniki:

  • Mozzarella light – 90 g (0,8 x Sztuka)
  • Makaron ryżowy – 80 g (2 x Porcja)
  • Pesto zielone z bazylii – 30 g (1.5 x Łyżka)
  • Oliwa z oliwek – 5 g (0,5 x Łyżka)

Sposób przygotowania:

  1. Makaron ugotować, ser pokroić w kostkę.
  2. Wymieszać z pozostałymi składnikami.

Kleik ryżowy  z białkiem

Kleik ryżowy z białkiem na napoju roślinnym to super propozycja na kolacje w trakcie diety bezresztkowej. 

Składniki:

  • Napój roślinny – 300 g (1.2 x Szklanka)
  • Banan – 60 g (0,5 x Sztuka)
  • Kleik ryżowy – 50 g (5 x Łyżka)
  • Odżywka białkowa – izolat – 20 g (0,7 x Miarka)

Sposób przygotowania:

  1. Kleik wymieszać z odżywką, zalać mlekiem
  2. Wymieszać.
  3. Dodać pozostałe składniki.

Czy przykładowa dieta ubogoresztkowa jest bezpieczna dla każdego?

Dieta bezresztkowa jest bezpieczna, gdy jest stosowana do celów terapeutycznych zgodnie ze wskazaniami lekarza np. przed kolonoskopią.

Jednak jej długotrwałe stosowanie nie jest wskazane. Wskazane dziennie spożycie błonnika wg. WHO to 25 g dziennie. Taka ilość pozwala na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Z kolei w Polsce kobiety spożywają średnio 17,5 g błonnika pokarmowego, a mężczyźni 20,9 g [1]. 

Zbyt długie stosowanie diety bezresztkowej będzie prowadziło do większego ryzyka chorób takich jak [1]:

  • miażdżyca,
  • kamica żółciowa
  • nowotwory jelita grubego
  • hemoroidy
  • polipy jelita grubego
  • otyłości i jej konsekwencji
  • zaparć

Może ona również nie dostarczać wszystkich składników odżywczych z racji eliminacyjnego charakteru. Stąd też długotrwałe stosowanie diety bezresztkowej nie jest wskazane i nie jest bezpieczne. Odpowiednie spożycie błonnika pokarmowego wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, stąd też stosowanie diety bezresztkowej warto ograniczyć tylko i wyłącznie do wskazań lekarskich np. przed operacjami jelita grubego czy też kolonoskopią. 

Dieta niskoresztkowa – jakie mogą być skutki uboczne?

Skutki uboczne stosowania diety bezresztkowej, to większe ryzyko wielu chorób takich jak [1]:

  • miażdżyca,
  • kamica żółciowa
  • nowotwory jelita grubego
  • hemoroidy
  • polipy jelita grubego
  • otyłości i jej konsekwencji
  • zaparć

Co więcej, produkty będące źródłem węglowodanów na diecie bezresztkowej zawierają bardzo mało błonnika pokarmowego, mają wysoki indeks glikemiczny, a co za tym idzie z dużym prawdopodobieństwem również ładunek glikemiczny. Ich długoterminowe spożywanie stanowi ryzyko rozwoju [1]:

  • choroby niedokrwiennej serca,
  • cukrzycy typu 2, 
  • niealkoholowego stłuszczenia wątroby
  • dny moczanowej
  • wielu nowotworów

Stąd też warto zadbać o odpowiednie spożycie błonnika pokarmowego z dietą (25-40 g dziennie), a samą dietę bezresztkową stosować tylko ze wskazań lekarskich. 

Podsumowanie

Dieta bezresztkowa to specyficzny rodzaj diety, który warto poznać, jeśli istnieją wskazania medyczne, takie jak przygotowanie do kolonoskopii czy operacji jelita grubego. Jej główną zasadą jest ograniczenie spożycia błonnika, co oznacza rezygnację z wielu warzyw, owoców oraz produktów zbożowych pełnoziarnistych. Zamiast tego zaleca się lekkostrawne składniki, takie jak biały ryż, chude mięso, jajka oraz niektóre przetwory mleczne.

Osoby stosujące dietę bezresztkową mogą żywić się delikatnymi daniami, które nie obciążają przewodu pokarmowego. Warto unikać smażenia i wybierać gotowanie, pieczenie czy duszenie bez wcześniejszego obsmażania. Polecane są produkty takie jak chudy twaróg, jogurty mleczne niskotłuszczowe, a także gotowane warzywa, np. cukinie. Odradza się natomiast rośliny strączkowe, pełnoziarniste pieczywo i surowe warzywa.

Dla osób, które chcą stosować dietę bezresztkową, ale nie mają czasu na samodzielne przygotowywanie posiłków, dobrym rozwiązaniem może być catering dietetyczny lub dieta pudełkowa, które zapewnią odpowiednio zbilansowane i lekkostrawne posiłki. Oczywiście my rekomendujemy podejście indywidualne, czyli skorzystanie z usługi dietetyka online od #NieNaŻartych

Warto jednak pamiętać, że długotrwałe stosowanie takiego sposobu odżywiania nie jest wskazane, ponieważ może prowadzić do niedoborów składników odżywczych. Mimo to, odpowiednio skomponowana dieta może nie tylko pomóc w przygotowaniu do zabiegów medycznych, ale także wspomóc walkę ze zbędnymi kilogramami, szczególnie gdy jest stosowana pod kontrolą specjalisty.

Choć wieprzowina nie jest zalecana na diecie bezresztkowej, można ją zastąpić chudym drobiem lub rybami, które są łatwiej przyswajalne i mniej obciążające dla układu pokarmowego. Warto zatem świadomie wybierać produkty, aby zapewnić organizmowi niezbędne składniki odżywcze, unikając jednocześnie produktów trudnych do strawienia.

Piśmiennictwo:

  1. Sorathia AZ, Sorathia SJ. Low Residue Diet. 2023 Apr 24. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 32491625.
  2. Normy żywienia dla populacji Polski pod redakcją Ewy Rychlik, Katarzyny Stoś,  Agnieszki Woźniak, Hanny Mojskiej, 2023
  3. Vanhauwaert E, Matthys C, Verdonck L, De Preter V. Low-residue and low-fiber diets in gastrointestinal disease management. Adv Nutr. 2015 Nov 13;6(6):820-7. doi: 10.3945/an.115.009688. PMID: 26567203; PMCID: PMC4642427.
  4. Evidence for Low Residue Diet in the Management of Gastrointestinal Related Conditions Chengsi Ong, i wsp. Proceedings of Singapore Healthcare  Volume 21  Number 3  2012

Zacznij działać!

Zadbaj o sylwetkę i zdrowie!

Rozpocznij dietę

Zostań ekspertem z dietetyki!

Sprawdź kursy