Rozpocznij dietę dziś. Liczba miejsc jest ograniczona.

00 h
00 m
00 s
Rozpocznij dietę
jedzenie późnym wieczorem

Jedzenie późnym wieczorem – Poznaj skutki jedzenia przed snem i w nocy!

Czy jedzenie późnym wieczorem to przepis na spokojny sen, czy raczej na noc pełną przewracania się z boku na bok? To, co i kiedy spożywamy wieczorem, ma większe znaczenie, niż mogłoby się wydawać. Niektóre produkty pomagają organizmowi się zregenerować, podczas gdy inne mogą zakłócać sen i spowalniać metabolizm. Jakie jedzenie wieczorem działa na naszą korzyść, a czego lepiej unikać? Czas odkryć prawdę o kolacji.

Spis treści:

Jedzenie późnym wieczorem – najważniejsze wnioski

  • Kolacja nie tuczy, jeśli jest dobrze zbilansowana – liczy się ilość kalorii w ciągu całego dnia, a nie sama pora ich spożycia.
  • Metabolizm pracuje sprawniej rano niż wieczorem, dlatego warto unikać tłustych i wysokokalorycznych posiłków przed snem.
  • Lekkostrawna kolacja może poprawić jakość snu, wspomagając produkcję melatoniny i regenerację organizmu.
  • Niektóre produkty, jak jogurt naturalny, orzechy czy pełnoziarniste węglowodany, sprzyjają lepszemu snu, natomiast fast food, alkohol i cukry proste mogą go zaburzać.
  • Najlepiej zjeść ostatni posiłek 2-3 godziny przed snem, aby uniknąć problemów trawiennych i nocnego podjadania.

Jedzenie przed snem i jego wpływ na metabolizm

Metabolizm działa najsprawniej rano i wczesnym popołudniem, gdy organizm lepiej przetwarza składniki odżywcze. Wieczorem tempo przemian metabolicznych spada, co oznacza, że przetwarzanie tłustych i wysokokalorycznych posiłków staje się trudniejsze. Nie oznacza to jednak, że kolacja automatycznie prowadzi do przyrostu masy ciała – organizm zużywa energię nawet podczas snu, utrzymując funkcje życiowe i temperaturę ciała [1,2].

Odpowiedni wieczorny posiłek może wspierać regenerację. Produkty bogate w tryptofan (np. jogurt naturalny, orzechy, banany) pomagają w produkcji melatoniny, poprawiając jakość snu, a węglowodany i białko wspierają odbudowę mięśni. Z kolei ciężkostrawne, bogate w cukry proste i tłuszcze trans posiłki, jak fast food czy słodycze, mogą powodować problemy trawienne, zaburzać rytm dobowy i zwiększać ryzyko nadwagi oraz chorób metabolicznych.

Czy pora ostatniego posiłku sprzyja tyciu?

Badania wskazują, że rozłożenie kalorii w ciągu dnia ma większe znaczenie niż sama pora kolacji. Spożywanie połowy dziennego zapotrzebowania około 8 godzin przed snem sprzyja utrzymaniu szczupłej sylwetki, natomiast jedzenie tej samej ilości kalorii 4 godziny przed snem wiąże się z większym ryzykiem nadwagi. Wieczorne posiłki wpływają także na gospodarkę węglowodanową – organizm rano lepiej reguluje poziom cukru we krwi, natomiast wieczorem insulina jest wydzielana mniej efektywnie, co może zwiększać ryzyko insulinooporności i cukrzycy typu II [3].

Czy jedzenie późnym wieczorem sprzyja tyciu – ostateczna odpowiedź!

Tak, można jeść późnym wieczorem, ale warto wybierać lekkostrawne produkty, które wspierają regenerację i nie obciążają organizmu przed snem. Współczesna dietetyka zwraca uwagę, że jedzenie wieczorem nie tuczy, jeśli nie przekracza dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Jednak dla zdrowia metabolicznego najlepiej zjeść ostatni posiłek 2-3 godziny przed snem, unikając przy tym nadmiaru tłuszczów i cukrów prostych.

Produkty żywnościowe zalecane na wieczór – co jeść na kolację?

Wieczorne posiłki powinny być lekkostrawne i wspierać zdrowy sen. Odpowiedni dobór składników pomaga poprawić jakość snu, uniknąć nocnego podjadania i dostarczyć organizmowi niezbędnych składników odżywczych [4]:

  • Chude białko (np. drób, tofu, jogurt naturalny, ryby, twaróg) – wspomaga regenerację mięśni i dostarcza tryptofanu, który ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu.
  • Kasza (np. jaglana, gryczana), pełnoziarniste pieczywo, płatki owsiane – dostarczają węglowodanów złożonych, które pomagają w stabilizacji poziomu cukru we krwi i wspierają przyswajanie tryptofanu.
  • Warzywa bogate w błonnik (np. szpinak, brokuły, papryka, cukinia) – wspierają trawienie i dają uczucie sytości, co pomaga opanować napady głodu.
  • Zdrowe tłuszcze (np. awokado, orzechy włoskie, migdały, pestki dyni, oliwa z oliwek) – wpływają korzystnie na układ nerwowy i wspomagają regenerację.
  • Fermentowane produkty mleczne (np. kefir, jogurt naturalny) – wspierają florę bakteryjną jelit, co może pozytywnie oddziaływać na jakość snu.

Naturalnym źródłem melatoniny są m.in. wiśnie, truskawki, kiwi i orzechy włoskie. Spożycie większej ilości węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym w godzinach wieczornych może pomóc zasypiać, ale jednocześnie nadmiar tłuszczów nasyconych może zakłócać sen​.

Ciężkostrawne i wysoko przetworzone produkty, takie jak fast food, smażone potrawy i słodycze, mogą powodować problemy z trawieniem i negatywnie wpływać na rytm dobowy. Kolację najlepiej spożywać 2-3 godziny przed snem, aby układ trawienny miał czas na przetworzenie składników i nie zakłócał procesu zasypiania​.

jedzenie późnym wieczorem - zdrowe czy nie zdrowe

Produkty wspierające jakość snu – co warto jeść wieczorem, by nie mieć problemów ze snem?

Niektóre produkty spożywcze mogą poprawiać jakość snu, wspomagając produkcję melatoniny i serotoniny oraz regulując poziom cukru we krwi. Badania wskazują, że żywność bogata w tryptofan, magnez, potas oraz kwasy tłuszczowe omega-3 może wpływać na łatwiejsze zasypianie i lepszą regenerację organizmu w nocy [4]​.

Wśród produktów wspierających zdrowy sen znajdują się [5] [6]:

  • Orzechy włoskie i migdały – naturalne źródło melatoniny i zdrowych tłuszczów.
  • Wiśnie i kiwi – owoce bogate w antyoksydanty i melatoninę, które mogą wspomagać sen.
  • Fermentowane produkty mleczne (jogurt, kefir, twaróg) – dostarczają tryptofanu, który wspomaga produkcję serotoniny i melatoniny [7].
  • Pełnoziarniste produkty zbożowe – źródło błonnika i węglowodanów wspierających stabilny poziom cukru we krwi w nocy.
  • Ryby tłuste (łosoś, makrela, sardynki) – bogate w kwasy omega-3 i witaminę D, które mogą poprawiać jakość snu​.

Wybór odpowiednich produktów na kolację może pomóc w zasypianiu i zapewnić spokojny, regenerujący sen.

O jakiej porze zjeść ostatni posiłek?

Ostatni posiłek najlepiej spożywać 2-3 godziny przed pójściem spać, aby organizm miał czas na wstępne trawienie i uniknięcie dyskomfortu żołądkowego, który mógłby zakłócić zasypianie. Spożycie ciężkostrawnego lub obfitego posiłku tuż przed snem może prowadzić do refluksu, uczucia pełności oraz podwyższonego poziomu cukru we krwi, co negatywnie wpływa na jakość snu.

Z kolei pomijanie kolacji lub spożywanie jej zbyt wcześnie (np. o 17-18) może prowadzić do napadów głodu w późnych godzinach wieczornych, co sprzyja sięganiu po kaloryczne przekąski. Nie ma potrzeby unikania jedzenia po 18, ponieważ kluczowa jest jakość spożywanych posiłków i ilość kalorii w ciągu dnia, a nie sama pora ich spożycia.

Wieczorny posiłek powinien być lekkostrawny i odpowiednio zbilansowany, aby wspierał regenerację organizmu i nie powodował problemów trawiennych. Fajną opcją jest też przygotowanie takiego posiłku w formie płynnej lub półpłynnej, który będzie równocześnie łatwostrawny. Osoby aktywne fizycznie, które trenują wieczorem, mogą potrzebować dodatkowej porcji białka lub węglowodanów, by wspomóc regenerację mięśni.

Jedzenie przed snem a jakość wypoczynku

Wieczorny posiłek ma bezpośredni wpływ na jakość snu, szczególnie jeśli jest ciężkostrawny i bogaty w cukry proste. Wysokotłuszczowe, smażone lub bardzo obfite potrawy mogą powodować dyskomfort żołądkowy, refluks i częste wybudzenia w nocy.

Z drugiej strony, lekkie przekąski bogate w białko i błonnik, takie jak jogurt naturalny z orzechami czy twaróg z warzywami, mogą wspomóc spokojny sen. Białko dostarcza tryptofanu, aminokwasu, który bierze udział w produkcji melatoniny – hormonu regulującego cykl snu i czuwania.

Jedzenie po 22 nie jest wskazane, jeśli posiłek jest ciężkostrawny, ponieważ może prowadzić do niestrawności, uczucia pełności i zaburzeń snu. Jeśli jednak pojawia się wieczorny głód, lepiej sięgnąć po małą, lekkostrawną przekąskę, aby uniknąć nocnego podjadania i problemów z zasypianiem.

Ryzyko zdrowotne związane z jedzeniem tuż przed snem

Spożywanie obfitych i tłustych posiłków bezpośrednio przed snem może prowadzić do zaburzeń trawienia, pogorszenia jakości snu oraz długoterminowych problemów metabolicznych. Układ pokarmowy działa według rytmu dobowego, a jego największa aktywność trawienna przypada na godziny południowe, natomiast w godzinach nocnych organizm zwalnia, przygotowując się do regeneracji​.

Jedzenie tłustych potraw tuż przed snem może:

  • Zwiększać ryzyko refluksu żołądkowo-przełykowego – leżenie po spożyciu tłustego posiłku sprzyja cofaniu się treści żołądkowej, powodując zgagę i uczucie dyskomfortu.
  • Zaburzać wydzielanie greliny i leptyny – nieregularne pory posiłków mogą prowadzić do rozregulowania hormonów głodu i sytości, co sprzyja napadom nocnego podjadania​.
  • Przyczyniać się do gorszej jakości snu – tłuste posiłki spowalniają opróżnianie żołądka, przez co organizm, zamiast regenerować się w nocy, zajmuje się intensywnym trawieniem​.
  • Zwiększać ryzyko insulinooporności i nadwagi – badania wskazują, że późne jedzenie może zaburzać metabolizm węglowodanów i tłuszczów, prowadząc do odkładania się tkanki tłuszczowej​.
  • Zaburzać nocną regenerację układu pokarmowego – nocna przerwa w spożywaniu pokarmów (tzw. post nocny, trwający ok. 10-12 godzin) jest kluczowa dla prawidłowej pracy jelit. Zbyt częste jedzenie późnym wieczorem może zakłócać naturalne procesy oczyszczania przewodu pokarmowego i sprzyjać rozwojowi dysbiozy jelitowej oraz SIBO (przerostu bakterii w jelicie cienkim) [8].

Aby uniknąć tych problemów, warto jeść kolację 3-4 godziny przed snem, wybierając lekkostrawne, bogate w białko i błonnik posiłki. Dzięki temu organizm będzie mógł efektywnie odpocząć i regenerować się w trakcie snu, bez obciążenia układu pokarmowego. 

Potrawy, których trzeba unikać wieczorem

Nie wszystkie produkty spożywane wieczorem są korzystne dla organizmu, zwłaszcza jeśli chodzi o jakość snu i trawienie. Pewne składniki mogą zakłócać rytm dobowy, a także obciążać układ trawienny, co skutkuje problemami ze snem i regeneracją organizmu.

Czego lepiej nie jeść na noc?

  • Smażone i ciężkostrawne potrawy – tłuste dania, takie jak frytki, kotlety smażone na głębokim tłuszczu czy fast food, mogą prowadzić do zgagi, refluksu i obciążenia układu trawiennego. Wysokie spożycie tłuszczów nasyconych może również skrócić czas snu i zwiększać liczbę nocnych wybudzeń​.
  • Fast foody i wysoko przetworzone produkty – zawierają dużą ilość tłuszczów trans, cukrów prostych i konserwantów, które mogą powodować skoki poziomu cukru we krwi, a w konsekwencji wzrost masy ciała oraz pogorszenie jakości snu.
  • Słodycze i cukry proste – spożycie czekolady, ciast, batonów czy słodkich napojów przed snem może prowadzić do nadmiernego pobudzenia organizmu oraz problemów z zasypianiem. Nocne podjadanie może zwiększać ryzyko powstania stanu przedcukrzycowego​.
  • Napoje z kofeiną i alkoholem – kawa, mocna herbata, napoje energetyczne czy alkohol mogą zakłócać proces zasypiania i obniżać jakość snu. Kofeina działa pobudzająco nawet do 6-8 godzin po spożyciu, a alkohol, mimo początkowego uczucia senności, powoduje płytki, przerywany sen i częste wybudzenia w drugiej połowie nocy [9]​.
  • Mięso czerwone w dużych ilościach – nadmierne spożycie mięsa wieczorem może być trudne do strawienia i negatywnie wpływać na jakość snu. Badania pokazują, że osoby spożywające duże ilości mięsa przed snem częściej zgłaszają problemy ze snem oraz krótszy czas jego trwania​ [10].

Dbanie o lekkostrawną i dobrze zbilansowaną kolację pozwala uniknąć problemów trawiennych i poprawia jakość snu. Zamiast ciężkich, tłustych i przetworzonych produktów, lepiej sięgnąć po lekkie białko, pełnoziarniste produkty i warzywa bogate w błonnik.

Czy można jeść owoce wieczorem?

Jedzenie owoców wieczorem nie powoduje tycia, jeśli nie przekraczamy swojego dziennego zapotrzebowania kalorycznego. To mit, że owoce spożywane przed snem automatycznie zamieniają się w tkankę tłuszczową – organizm przetwarza kalorie niezależnie od pory dnia. Owoce są źródłem błonnika, witamin i antyoksydantów, a ich umiarkowane spożycie może być częścią zdrowej kolacji. 

Warto jednak wybierać owoce takie jak jagody, truskawki, wiśnie czy kiwi, które dodatkowo wspomagają produkcję melatoniny i mogą poprawiać jakość snu. Najważniejsze jest utrzymanie bilansu kalorycznego, a nie unikanie owoców o określonej porze.

Czy kolacja jest potrzebna – może z niej zrezygnować?

Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ „zapotrzebowanie na kolację” zależy od stylu życia, poziomu aktywności fizycznej oraz indywidualnych potrzeb organizmu. Jeśli ktoś nie odczuwa głodu wieczorem, może zrezygnować z kolacji, pod warunkiem że w ciągu dnia spożywa wystarczającą ilość składników odżywczych i kalorii. Jednak warto pamiętać, że całkowita rezygnacja z wieczornego posiłku może skończyć się wieczornym buszowaniem w lodówce albo pobudką z burczącym żołądkiem.

Kiedy można pominąć kolację?

  • Jeśli w ciągu dnia spożywane są odpowiednie ilości składników odżywczych i kalorii.
  • Jeśli nie występuje uczucie głodu i nie pojawiają się napady nocnego podjadania.
  • Jeśli organizm dobrze funkcjonuje bez późnego posiłku i jakość snu nie ulega pogorszeniu.

Kiedy warto zjeść kolację?

  • Po intensywnym dniu, aby wspomóc regenerację organizmu.
  • Po wieczornym treningu, aby dostarczyć mięśniom białko i węglowodany potrzebne do odbudowy.
  • Gdy pominięcie kolacji powoduje uczucie głodu i negatywnie wpływa na jakość snu.

Decyzja o jedzeniu kolacji powinna być dostosowana do własnych potrzeb i stylu życia. Jeśli kolacja jest spożywana, warto wybierać lekkostrawne, bogate w białko i błonnik produkty, które wspierają regenerację i nie obciążają układu trawiennego. Jeśli wieczorem odczuwamy silny głód, warto sięgnąć po lekki posiłek przed snem, byle się nie objadać.

Jedzenie wieczorem, czyli pomysły na kolację

Wieczorny posiłek powinien być lekkostrawny, ale jednocześnie sycący i dostarczający organizmowi niezbędnych składników odżywczych. Warto postawić na produkty bogate w białko, które wspomagają regenerację mięśni, oraz błonnik, który pomaga w trawieniu i zapobiega nocnemu podjadaniu. Dodatek zdrowych tłuszczów oraz węglowodanów złożonych zapewni stabilny poziom cukru we krwi i dobrą jakość snu.

Kolacja nie musi składać się wyłącznie z tradycyjnych dań – może przyjąć formę płynną lub półpłynną, co jest szczególnie korzystne dla osób z wrażliwym układem trawiennym. Lekkie zupy krem, koktajle białkowo-warzywne czy jogurt naturalny z dodatkiem nasion i owoców są łatwiej przyswajalne i nie obciążają żołądka przed snem. Taka forma posiłku sprzyja szybszemu trawieniu, jednocześnie dostarczając organizmowi niezbędnych składników odżywczych wspierających regenerację nocną.

Kilka pomysłów na ostatni posiłek przed snem, które sprzyjają odchudzaniu

  • Sałatka z kurczakiem i pełnoziarnistym pieczywem – grillowana pierś z kurczaka, miks sałat, pomidory, papryka, awokado i pełnoziarniste pieczywo. Opcjonalnie można dodać odrobinę oliwy z oliwek i pestek dyni.
  • Twaróg z warzywami – chudy twaróg wymieszany z jogurtem naturalnym, rzodkiewką, szczypiorkiem i odrobiną oliwy. Podawany z pełnoziarnistym pieczywem lub waflami ryżowymi.
  • Omlet z warzywami – jajka ubite z mlekiem, podsmażone na małej ilości oliwy i wzbogacone o warzywa (np. szpinak, pomidory, paprykę, cebulę). Można dodać kawałki sera feta lub odrobinę pestek słonecznika.
  • Kasza jaglana z jogurtem naturalnym i orzechami – ugotowana kasza jaglana podana na ciepło lub zimno, wymieszana z jogurtem naturalnym, garścią orzechów i dodatkiem owoców (np. malin, borówek lub jabłka).
  • Kanapki na pełnoziarnistym chlebie z pastą z awokado i łososiem – pieczywo pełnoziarniste posmarowane pastą z awokado, z dodatkiem wędzonego łososia, koperku i plasterków ogórka.
  • Jogurt naturalny z nasionami chia i orzechami – jogurt grecki lub naturalny z dodatkiem nasion chia, orzechów włoskich i łyżeczki miodu.

Taka kolacja nie tylko dostarcza wartościowych składników odżywczych, ale również wspiera regenerację organizmu i nie powoduje obciążenia układu trawiennego przed snem. Ważne, aby nie była zbyt obfita, ale jednocześnie sycąca i dostosowana do indywidualnych potrzeb organizmu.
Zdrowy nawyk żywieniowy to spożywanie kolacji na 2-3 godziny przed snem, aby układ trawienny miał czas na spokojną pracę.

Pory posiłków a zdrowie – czy godzina jedzenia naprawdę ma znaczenie?

Godzina spożywania posiłków często budzi wiele pytań, ale kluczowe jest nie „kiedy”, a „co” i „ile” jemy. Spożywanie kolacji po 20 czy nawet 22 nie jest szkodliwe, jeśli nie przekraczamy dziennego zapotrzebowania kalorycznego i wybieramy lekkostrawne produkty. Unikanie jedzenia po 18 może sprawdzić się u niektórych osób, ale nie jest konieczne – dłuższe przerwy między posiłkami, jak post trwający np. 16 godzin, może wspierać metabolizm, ale nie są jedyną skuteczną metodą utrzymania zdrowia. Optymalne okno żywieniowe zależy od stylu życia – dla jednych sprawdzi się jedzenie 5 razy dziennie, dla innych krótszy okres spożywania posiłków. Najważniejsze jest słuchanie własnego organizmu i dostosowanie nawyków do indywidualnych potrzeb.

Kolacja na redukcji – zasady komponowania posiłku przed snem

Kolacja na diecie redukcyjnej powinna być niskokaloryczna, ale sycąca, aby uniknąć napadów głodu i nie podjadać w późnych godzinach wieczornych. Odpowiednie skomponowanie posiłku może pomóc w utrzymaniu głodu na wodzy, poprawić regenerację organizmu w czasie snu oraz wspierać odchudzanie.

Co powinno znaleźć się w kolacji przed snem?

  • Źródła białka – chudy nabiał (twaróg, jogurt naturalny, kefir), jaja, chude mięso drobiowe, tofu lub ryby. Białko jest kluczowe w diecie redukcyjnej, ponieważ wspomaga regenerację mięśni i przyspiesza metabolizm.
  • Pełnoziarniste produkty zbożowe – np. pełnoziarnisty chleb, kasza gryczana, brązowy ryż lub płatki owsiane. Dostarczają węglowodanów złożonych, które powoli uwalniają energię i zapobiegają nocnym napadom głodu.
  • Warzywa bogate w błonnik – np. sałata, szpinak, brokuły, papryka, cukinia. Błonnik pomaga w trawieniu, daje uczucie sytości i wspiera pracę jelit.
  • Zdrowe tłuszcze w umiarkowanych ilościach – awokado, orzechy, pestki, oliwa z oliwek. Tłuszcze te wspierają wchłanianie witamin i pomagają w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi.

Czego unikać przed snem?

  • Cukrów prostych – słodycze, białe pieczywo, wysoko przetworzone produkty podnoszą poziom cukru we krwi, co może prowadzić do uczucia głodu przed snem.
  • Tłustych, smażonych potraw – obciążają układ trawienny, mogą powodować refluks i pogarszać jakość snu.
  • Przetworzonych produktów i fast foodów – zawierają niezdrowe tłuszcze trans i nadmiar soli, co może powodować zatrzymanie wody w organizmie.

Odpowiednio skomponowana kolacja wspiera jakość snu i regenerację organizmu w nocy​.
Nie trzeba bać się jeść na noc, jeśli bilans kaloryczny jest zachowany, a posiłek jest odpowiednio zbilansowany.

Nie wiesz, jak skomponować kolację, by sprzyjała regeneracji i nie obciążała organizmu? Skontaktuj się z naszymi dietetykami i otrzymaj indywidualne wskazówki [TUTAJ].

Nocne podjadanie i napady głodu – poznaj skutki jedzenia w nocy

Nocne podjadanie i napady głodu mogą negatywnie wpływać na zdrowie metaboliczne i jakość snu. Spożywanie wysokokalorycznych, ciężkostrawnych przekąsek tuż przed snem może prowadzić do zaburzeń trawienia, refluksu oraz nieregularności w poziomie cukru we krwi, co sprzyja insulinooporności i nadwadze.

Dodatkowo, nocne jedzenie często wynika z nieprawidłowych nawyków żywieniowych w ciągu dnia – zbyt małych lub źle zbilansowanych posiłków, które nie zapewniają uczucia sytości. W efekcie organizm kompensuje niedobory energii wieczorem, co może skutkować przyrostem masy ciała i problemami hormonalnymi.

Aby unikać nocnych napadów głodu, warto zadbać o regularne posiłki w ciągu dnia, bogate w błonnik, białko i zdrowe tłuszcze, które zapewniają długotrwałe uczucie sytości.

Jedzenie późnym wieczorem – podsumowanie

Nasi dietetycy zalecają, aby posiłek przed snem był lekkostrawny i bogaty w składniki wspierające regenerację organizmu. Lekkostrawna kolacja, bogata w białko, błonnik i zdrowe tłuszcze, może poprawić jakość snu, wspomóc regenerację i zapobiec nocnym napadom głodu. Z kolei ciężkostrawne, tłuste i wysoko przetworzone jedzenie przed snem może utrudniać trawienie, zaburzać rytm dobowy i prowadzić do problemów metabolicznych. Kluczowe jest zachowanie umiaru i świadome wybieranie tego, co trafia na talerz przed snem. Jeśli chcemy zadbać o zdrowy sen i lepsze samopoczucie, warto spojrzeć na kolację nie jako zagrożenie, lecz jako sposób na wspieranie organizmu w czasie nocnej regeneracji.

Bibliografia:

  1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35038774/
  2. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6893547/
  3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29195759/
  4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32684833/
  5. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4440346/
  6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22652369/
  7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17851460/
  8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22761022/
  9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22928360/
  10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31011478/