Czy energetyki rzeczywiście szkodzą zdrowiu?

Spis treści

• Czy energetyki szkodzą zdrowiu?
• Od którego roku życia można pić energetyki?
• Który energetyk ma najwięcej kofeiny?
• Po jakim czasie energetyk zaczyna działać?
• Ile energetyków to dawka śmiertelna?
• Czym różni się izotonik od energetyka?
• Kawa czy energetyk - co wybrać?
• Ranking energetyków 2024
• Monster
• Tiger
• Black
• Dzik
• Red Bull
• Rockstar
• Burn
• Carrefour - napój energetyzujący
• Frugo
• Ngine
• R-weiler Focus
• Popek energy drink
• Green up
• Podsumowanie

Czy energetyki szkodzą zdrowiu?

Czy energetyki są szkodliwe? Ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Niemniej możemy powiedzieć, że energetyki z cukrem w nadmiarze mogą zaszkodzić zdrowiu. Typowy energetyk (np. Monster) o objętości 500 ml zawiera 45-58g cukru (co daje nam ok. 180-230 kcal). Przy diecie zakładającej 2000 kcal dziennie, 10% energii będzie pochodziło z cukru dodanego, gdzie zalecenia żywieniowe wskazują na maksymalne spożycie w ilości 10%. Z kolei nadmierne spożycie cukru z dietą sprzyja chorobom metabolicznym np. takim jak cukrzyca [1].

Co więcej, energetyki mogą podnieść ciśnienie krwi oraz spowodować różnego rodzaju dyskomfort. W jednym z badań na osobach młodych po spożyciu 3 energetyków (1 energetyk 250 ml co godzinę) doszło do wzrostu rozkurczowego ciśnienia krwi oraz cukru. Po wypiciu 1 napoju energetyzującego odczuwano pobudzenie i wzrost energii (to dobrze). Niestety z każdym kolejnym spożytym energetykiem było gorzej. Badani zaczęli odczuwać negatywne skutki energetyków, takie jak [2]:

• ból głowy
• senność,
• pogorszone samopoczucie
• rozkojarzenie
• uczucie niepokoju

Jak widzisz, 1 mały energetyk raczej nie zaszkodzi, a może pomóc się pobudzić i mieć więcej energii. Niestety wraz ze spożyciem każdego kolejnego napoju energetyzującego występują już negatywne objawy. Dlatego też często mówi się, że napój energetyczny jest zły.

Dodatkowo energetyki zawierają również niemałe ilości soli. Monster może dostarczać jej nawet 1 g/500 ml, a inne napoje energetyzujące o objętości 250 ml np. Redbull, Tiger, Black ok. 0,25-0,5 g/250 ml (różne marki i smaki charakteryzują się inną zawartością soli). Z kolei nadmierne spożycie soli wiążę się z nadciśnieniem tętniczym, które może prowadzić udarów czy też niewydolności serca. To, co istotne, norma na sól wynosi jedyne 5 g na dzień i bardzo łatwo przekroczyć ją poprzez picie energetyków czy innych produktów w nią bogatych. Jeżeli chcesz zadbać o zdrowie (a przy okazji formę sportową), to lepiej będzie dupnąć sok z buraków niż kolejnego Monstera, który obniży Twoje ciśnienie krwi.

Przeczytaj także: Dieta Dash - jadłospis, zasady, efekty

Od którego roku życia można pić energetyki?

Nie ma przepisów prawnych, które regulowałyby zakup energetyków od określonego wieku. Aktualnie każdy, nawet 13-latek, może kupić energetyka w jakimkolwiek sklepie. A co z informacjami, iż można będzie zakupić energetyki od 18 roku życia? Według nowej ustawy, która planowo ma wejść w życie 1 stycznia 2024 roku, osoby poniżej 18 roku życia nie będą mogły zakupić energetyka [3]. Tak więc wszystkie osoby, które nie są jeszcze dorosłe, nie będą mogły legalnie zakupić napoju energetyzującego.

Czy to słusznie rozwiązanie? Dla ich zdrowia jest to bardzo dobre rozwiązanie. Energetyki dostarczają ok. 150 mg kofeiny na 1 sztukę 500 ml. Dzienne spożycie kofeiny u dzieci nie powinno być wyższe niż 2,5 mg/kg masy ciała. Dla młodej osoby, która waży 40 kg, limit ten wyniesie 90 mg na dzień. Wypijając jednego energetyka, młoda osoba zdecydowanie przekroczy limit kofeiny na dzień. Z kolei nadmierne spożywanie kofeiny będzie się wiązało z bólami głowy, bezsennością czy też pogorszonym samopoczuciem [2]. Jest to tym bardziej istotne, iż napoje energetyzujące są bardzo często spożywane przez młodzież [4].

Tak więc od ilu lat można pić energetyki? Czy dzieci mogą pić energetyki? Najlepiej by było, aby napoje energetyzujące były spożywane tylko i wyłącznie przez dorosłych i to w umiarkowanych ilościach. Niestety nadmiar kofeiny z energetyków nie będzie wpływał pozytywnie na zdrowie młodych osób.

Który energetyk ma najwięcej kofeiny?

Jaki energetyk ma najwięcej kofeiny? Tutaj znajdziesz odpowiedź na to pytanie! Energetyki charakteryzują się zróżnicowaną ilością kofeiny. Najczęściej spotykaną ilością jest 28-32 mg/ 100 ml. Ale istnieją również takie energetyki, które tej kofeiny mają dużo więcej. Najmocniejszymi energetykami na polskim rynku będą:

• Green-UP - 48 mg na 100 ml 
• Tiger Max - 48 mg na 100 ml 
• WK DZIK ENERGY - 40 mg na 100 ml
• Burn - 32 mg na 100 ml 
• Popek Energy Drink - 32 mg na 100 ml
• Redbull - 32 mg na 100 ml
• Monster - 32 mg na 100 ml 

Jak widzisz, Monster ma tyle samo kofeiny co Red Bull. Z kolei Tiger Max jest zdecydowanie mocniejszy niż Red Bull. Warto zwrócić uwagę, iż jest to wersja zawierająca dodatkową kofeinę. Większość energetyków zawiera ok. 30 mg kofeiny na 100 ml, ale niektóre mogą mieć jej więcej. Dlatego też zwracaj uwagę na etykiety przed zakupem!

Warto również wspomnieć co to tauryna w energetykach. Tauryna to substancja, która naturalnie występuje w organizmie człowieka. Jest ona często dodawana do energetyków w celu zwiększenia działania pobudzającego tych napojów. Niestety nie ma wsparcia naukowego, aby potwierdzić działanie pobudzające tauryny.

Po jakim czasie energetyk zaczyna działać?

Po jakim czasie działa energetyk? W przypadku większości osób energetyk będzie działać po 30-60 minutach. Związane jest to z maksymalnym stężeniem kofeiny po tym czasie. Na niektórych może działać w późniejszym czasie, a wynika to z różnic międzyosobniczych [5].

Warto również zwrócić uwagę na czas spożywania kofeiny. Samo spożycie kofeiny może skrócić całkowity czas snu o 45 minut, a jego efektywność o 7% - to naprawdę dużo. Dużo ciekawiej robi się, gdy spojrzymy na czas jej spożycia oraz dawki. Aby uniknąć skrócenia snu, dawkę 107 mg kofeiny z kawy czy też napoju energetyzującego należy spożyć co najmniej 8,8 godziny przed snem. Z kolei wyższą dawkę 217,5 mg typową dla mocniejszych energetyków czy też przedtreningówek należy spożyć minimum 13,2 godziny przed snem [6]. Jak widzisz spożycie kofeiny z energetyków w godzinach wieczornych, zdecydowanie nie będzie korzystne dla Twojego zdrowia!

Jeżeli chcesz regularnie dostawać na swoją skrzynkę mailową badania omówione w sposób praktyczny i przejrzysty, to zajrzyj do naszego Newslettera o dietetyce. Wykupując dostęp, otrzymasz:

• Praktyczny newsletter co 14 dni
• Podsumowanie kluczowych badań
• Trendy i stanowiska organizacji naukowych
• Know-how pracy z pacjentem przetestowany w DNŻ
• Dostęp do historycznych e-maili
• Prostą płatność subskrypcyjną i fakturę

Sprawdzam newsletter dla dietetyków

Ile energetyków to dawka śmiertelna?

Ile energetyków to dawka śmiertelna? To bardzo ciekawe pytanie, na które nie można jednoznacznie odpowiedzieć. Każdy z nas metabolizuje kofeinę inaczej, co wynika z różnic międzyosobniczych. Pojemności napojów energetyzujących również są różne, bo mogą to być pojemności 250 ml, 500 ml, a nawet i większe. Dodatkowo zawartość kofeiny w energetykach jest zmienna. 

Niemniej można ustalić pewną dawkę śmiertelną kofeiny, która będzie wynosiła 5 g [7]. Tyle kofeiny znajdziemy w 31 energetykach o pojemności 500 ml, których objętość wynosi 500 ml. Jest to raczej nierealne, aby wypić tyle energetyków w dość krótkim czasie. Niemniej taka kofeiny do spożycia jest jak najbardziej możliwa z innych źródeł np. kofeiny w proszku czy też w tabletkach.

Przeczytaj także: Co jeść, żeby lepiej spać?

Czym różni się izotonik od energetyka?

Czy izotonik to energetyk? Energetyka możemy zdefiniować jako napój, który ma za zadanie pobudzić nasz organizm do wzmożonego wysiłku fizycznego czy też psychicznego. Z kolei izotonik jest to napój, który ma na celu uzupełnienie wody, elektrolitów czy też węglowodanów utraconych wskutek utraty płynów, czy też intensywnego wysiłku. Tabela niżej dokładnie zobrazuje Ci różnice pomiędzy tymi dwoma napojami.

Napoje energetyzujące zawierają kofeinę, a w izotonikach jest to rzadkość. Z kolei izotoniki, dzięki swojemu dobrze dobranemu składowi, dobrze nawadniają (odpowiednia ilość węglowodanów oraz elektrolitów). Energetyk również nas nawodni, bo w końcu dostarczamy płyny, lecz nie będzie to tak skuteczne jak w przypadku izotonika. 

Energetyk dobrze sprawdzi się przed intensywnym wysiłkiem fizycznym jako substancja pobudzająca. Z kolei izotonik ma zastosowanie w trakcie intensywnego wysiłku lub po nim, aby jak najszybciej się nawodnić i odbudować straty glikogenu mięśniowego.

Przeczytaj także: Kreatyna, monohydrat - co to jest, co daje, dawkowanie, skutki uboczne 

Kawa czy energetyk - co wybrać?

Kawa czy energetyk? Już odpowiadamy! W celu pobudzenia zazwyczaj sięgamy po te dwie substancje z racji wysokiej zawartości kofeiny. Jednak że pod kątem zdrowotnym mają one inne działanie (a niestety kofeina, energetyk i kawa często są utożsamiane).

Osoby pijące od 3 do 5 filiżanek kawy mają aż 15% niższe ryzyko rozwoju chorób układu krążenia [8]. To naprawdę duża wartość biorąc pod uwagę, że kawa jest powszechnie lubiana i ma pożądane działanie tj. pobudzające. Dzieje się tak z racji tego, że kawa zawiera bardzo dużo prozdrowotnych substancji takich jak kwas chlorogenowy, lignany, melanoidyny czy też bardziej przyziemne np. magnez i potas [9].

Przeczytaj także: Ile kawy pić, aby być zdrowym?

Tak więc co zamiast energetyka? Zdecydowanie kawa! Taka zamiana na pewno wyjdzie Ci na zdrowie!

Więcej informacji o kawie (mitach z nią związanych) i dietetyce znajdziesz na naszym kanale na YouTube. Zapraszamy do obejrzenia i życzymy smacznej kawusi!

Ranking energetyków 2024

Przygotowaliśmy dla Ciebie ranking energetyków 2024. Skorzystaj z niego, aby wybrać swojego energetyka, który od czasu do czasu (np. 2x w tygodniu) będziesz móc wypić bez obaw o negatywny wpływ na zdrowie!

Warto również wspomnieć, iż istnieje wiele wersji wymienionych niżej energetyków. Najwięcej z nich, bo aż 137, ma w swojej ofercie Monster. Wybraliśmy subiektywnie najpopularniejsze wersje dostępne na rynku.

Wartości odżywcze podane niżej wyrażone są w 100 ml energetyka. Dodatkowo nie przedstawiamy zawartości dodatku witamin z grupy B, które powinno się spożywać z pełnowartościową żywnością.

Monster

Monster to jeden z najpopularniejszych energetyków. Nie bez powodu skrót BDSM (Byku Dupnij Sobie Monsterka) ma w nazwie właśnie Monstera. Istnieje jego wiele wersji smakowych. Zdecydowanie przyciąga uwagę swoją szatą graficzną. Zwykła wersja monstera zawiera 32 mg/100 ml kofeiny, a najmocniejszy dostarcza aż 140 mg/150 ml (Monster M3 z Japonii). Standardowa wersja z cukrem zawiera go aż 60 g. To bardzo dużo. Dodatkowo zawiera blisko 1 g soli, której spożycie łatwo przekroczyć z dietą. Energetyk Monster z cukrem zdecydowanie nie jest zdrowy i warto ograniczyć jego spożycie do  minimum.

W przypadku wersji bez cukru sytuacja ma się już dużo lepiej. Zawiera znikome ilości węglowodanów, dzięki czemu będzie mniej szkodliwy dla zdrowia. Niestety wciąż zawiera aż 1 g soli w jednej puszce 500 ml. Energetyk Monster bez cukru w umiarkowanych ilościach (2-3x w tygodniu) może pojawić się w Twojej diecie, ale nie warto przesadzać z jego dużym spożyciem z racji niemałych ilości soli.

Wersja z cukrem

Energia: 47 kcal, węglowodany 12 g, w tym cukry 11 g, sól 0,19 g

Wersja bez cukru

Energia: 2 kcal, węglowodany 0,9 g, w tym cukry 0 g, sól 0,2 g

Tiger

Tiger to również bardzo popularna marka napojów energetyzujących w Polsce. Wypada on korzystniej pod kątem zdrowotnym od Monstera (oraz Blacka), bo zawiera od niego ponad 2x mniej cukru. Zawiera standardową ilość kofeiny, bo 32 mg/100 ml. Dodatkowo jest dostępny w różnych objętościach: 250 ml oraz 500 ml. Jeżeli masz ochotę na energetyka z cukrem, a nie lubisz bezcukrowych, to Tiger 250 ml będzie rozsądniejszym wyborem.

Z kolei wersja bez cukru prezentuje się bardzo świetnie. Praktycznie bez kalorii oraz z mniejszą ilością soli od Monstera. Tiger bez cukru będzie bardzo dobrym wyborem, jeżeli potrzebujesz szybkiego i słodkiego zastrzyku energii.

Wersja z cukrem

Energia: 21 kcal, węglowodany 4,9 g, w tym cukry 4,9 g, sól 0,17 g

Wersja bez cukru

Energia: 1 kcal, węglowodany 0 g, w tym cukry 0 g, sól 0,16 g

Black

Black Energy Drink to również bardzo popularny napój energetyzujący. Zawiera 32 mg/100 ml kofeiny. Niestety wersja z cukrem zawiera go dość dużo, bo prawie 10 g w 100 ml. Pozytywnym faktem jest brak soli, co jest dość rzadkie wśród energetyków. Warto również zwrócić uwagę na objętość. Dostępny w opakowaniach 250 ml oraz 1 litr. Jeżeli już masz wypić napój energetyzujący Black, to tylko 250 ml, bo 1 litr to zdecydowanie za duża ilość. A najzdrowiej będzie wypić kawę.

Z kolei wersja Black bez cukru jest bardzo podobna do Tigera. Jeżeli masz ochotę na takiego energetyka, to śmiało sięgnij po niego 2-3x w tygodniu.

Wersja z cukrem

Energia: 42 kcal, węglowodany 9,9 g, w tym cukry 9,9 g, sól 0 g

Wersja bez cukru

Energia: 2 kcal, węglowodany 0 g, w tym cukry 0 g, sól 0,2 g

Dzik

Energetyk DZIK WK to dość nowa pozycja wśród energetyków w Polsce. Jednakże coraz bardziej popularna i szeroko dostępna np. w Lidlu. Dostępne w opakowaniach 500 ml. Zawiera standardową ilość soli (1 g).

Tego energetyka wyróżniają dwie rzeczy:

• wysoka zawartość kofeiny - Dziki zawierają 40 mg kofeiny/100 ml, co czyni je jednymi z lepszych energetyków na rynku pod tym kątem.
• Nie mają dostępnych energetyków z cukrem - to zdecydowana zaleta tej marki, o czym trzeba wspomnieć.

Jeżeli zależy Ci na energetyku, który na pewno nie będzie miał cukru, a będzie mocny, to sięgnij po Dzika. Niemniej uważaj na wyższą zawartość kofeiny i zdecydowanie nie spożywaj go w godzinach wieczornych!

Wersja bez cukru

Energia: 3 kcal, węglowodany <0,5 g, w tym cukry <0,5 g, sól 0,21 g

Red Bull

Bardzo popularny energetyk w Polsce, dostępny w większości marketów czy też stacji paliw. Dostępny głównie w butelkach 250 ml, które zawierają łącznie 80 mg kofeiny (standardowa ilość). Zawiera mniejszą ilość soli niż zwykłe energetyki, bo jedyne 0,25 g. Niestety pod względem zawartości cukru wypada bardzo niekorzystnie, bo ma go aż 11 g/100 ml.

Wersja Red Bulla bez cukru jest już dużo lepsza. Cukier w niej nie występuje, a niższa zawartość soli sprawia, że będzie to dobry wybór wśród energetyków. 

Wersja z cukrem

Energia: 46 kcal, węglowodany 11 g, w tym cukry 11 g, sól 0,1 g

Wersja bez cukru

Energia: 3 kcal, węglowodany 0 g, w tym cukry 0 g, sól 0,1 g

Rockstar

Kolejny z energetyków w naszym rankingu, który nie może pochwalić się dobrym składem. Rockstar z cukrem zawiera go aż 60 g w puszce 500 ml, co czyni go jednym z bogatszych w ten negatywnie wpływający na zdrowie w nadmiarze składnik. Z kolei zawartość kofeiny jest standardowa, bo 160 mg w 500 ml.

Dużo rozsądniej będzie wybrać Rockstara bez cukru, którego możemy porównać do Monstera również bez cukru.

Wersja z cukrem

Energia: 51 kcal, węglowodany 12 g, w tym cukry 12 g, sól 0,17 g

Wersja bez cukru

Energia: 3 kcal, węglowodany 0,7 g, w tym cukry 0 g, sól 0,18 g

Burn

Burn prezentuje się dość przyzwoicie jak na energetyka z cukrem. Zawiera go tylko 4 g/100 ml, a jego objętość to 250 ml. Dodatkowo ilość soli jest bardzo niska, bo tylko 0,05 g. Zawiera również 80 mg kofeiny w całej puszce. Spośród energetyków z cukrem Burn to jeden z lepszych wyborów (o ile można to tak nazwać).

Z kolei wersja bez cukru jest bardzo standardową wersją energetyka bez tego dodatku. Lepiej sięgnąć po Burna bez cukru.

Wersja z cukrem

Energia: 19 kcal, węglowodany 4 g, w tym cukry 3,8 g, sól 0,05 g

Wersja bez cukru

Energia: 2 kcal, węglowodany 0,7 g, w tym cukry 0 g, sól 0,14 g

Carrefour - napój energetyzujący

Energetyk, który jest dostępny w marketach Carrefour. Niestety jego mniejsza dostępność nie idzie w parze z wyższą jakością. Duża zawartość cukru, bo prawie 10 g/100 ml. Jedyną zaletą jest mała puszka, której objętość to 250 ml oraz standardowa zawartość kofeiny (80 mg).

Zdecydowanie zdrowiej będzie sięgnąć po wersję bez cukru tego napoju energetyzującego.

Wersja z cukrem

Energia: 41 kcal, węglowodany 9,8 g, w tym cukry 9,8 g, sól 0,14 g

Wersja bez cukru

Energia: 3 kcal, węglowodany 0 g, w tym cukry 0 g, sól 0,2 g

Frugo

Frugo to bardzo ciekawa pozycja wśród energetyków. Większości najpewniej kojarzy się ze zwykłym słodkim napojem z dzieciństwa, ale od dłuższego czasu Frugo wypuszcza również energetyki. Dostępny jest w wersjach 330 oraz 500 ml ze standardową zawartością kofeiny 32 mg/ 100 ml. Energetyka Frugo wyróżnia bardzo niska ilość cukru oraz brak soli. Dodatkowo cukier pochodzi przede wszystkim z soku jabłkowego z zagęszczonego soku. Jeżeli masz ochotę na energetyka, to śmiało sięgnij po Frugo w małej puszce!

Wersja z cukrem

Energia: 9 kcal, węglowodany 2,1 g, w tym cukry 2 g, sól 0 g

Ngine

Mniej spotykany energetyk w Polsce, ale wciąż możliwy do zakupu. Ngine zawiera umiarkowaną ilość cukru, bo 5,2 g/ 100 ml. Nie zawiera soli, co jest akurat na plus. Niemniej lepiej będzie postawić na Frugo lub innego energetyka bez cukru.

Z kolei wersja bez cukru jest bardzo podobna do standardowej wersji Frugo, lecz z niską zawartością soli. Tak więc wciąż lepiej będzie wybrać energetyka Frugo niż Ngine.

Wersja z cukrem

Energia: 21 kcal, węglowodany 5,2 g, w tym cukry 4,9 g, sól 0 g

Wersja bez cukru

Energia: 11 kcal, węglowodany 2,3 g, w tym cukry 2,1 g, sól 0,12 g

R-weiler Focus

Napój energetyzujący od marki suplementacyjnej Olimp. To, co go wyróżnia, to brak cukru oraz mała puszka 330 ml. Dodatkowo nie zawiera soli. Czyni to R-weiler Focus jednym z lepszych energetyków na Polskim rynku.

Wersja bez cukru

Energia: 1 kcal, węglowodany 0 g, w tym cukry 0 g, sól 0,0 g

Popek energy drink

Napój energetyzujący od jednego z najpopularniejszych w Polsce raperów. Niestety nie zadbano o jego skład. Zawiera bardzo dużo cukru, bo blisko 11 g/100 ml. Sól na umiarkowanym poziomie. Dodatkowo wersja z cukrem to jedyna dostępna na rynku. Istnieją lepsze energetyki od Popek Energy Drink.

Wersja z cukrem

Energia: 44 kcal, węglowodany 10,8 g, w tym cukry 10,8 g, sól 0,14 g

Green up

Energetyk aktualnie niedostępny w sprzedaży. Niemniej jest/był to energetyk z największą ilością kofeiny, bo aż 48 mg/100 ml. Występował w objętości 250 ml, co zmniejszało szansę na zbyt dużą podaż kofeiny. Zawartość cukru niestety również była bardzo duża, bo 11 g w 100 ml napoju. Jeżeli wróci do sprzedaży, to wiedz, że istnieją lepsze opcje do wyboru spośród energetyków.

Wersja z cukrem

Energia: 44 kcal, węglowodany 11 g, w tym cukry 11 g, sól 0,02 g

Podsumowanie

Jeżeli masz sięgnąć po energetyka, to najlepiej jak będzie to taki bez cukru. Dobrze by było, gdyby nie był również w dużej objętości np. 500 ml, a 250 lub 330 ml, bo zniweluje to szanse na zbyt dużą podaż kofeiny. Najlepszymi dostępnymi energetykami na polskim rynku będą:

• R-weiler Focus Drink Zero
• Tiger bez cukru
• Black bez cukru 
• Frugo
• Red bull bez cukru
• Dzik

Piśmiennictwo