Lipidogram normy – dobry i zły cholesterol – profil lipidowy
Lipidogram to jedno z najważniejszych badań oceniających poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Pozwala wcześnie wykryć zaburzenia gospodarki lipidowej i zapobiec chorobom układu krążenia. Sprawdź, jakie są normy lipidogramu i kiedy warto wykonać to badanie.
Spis treści:
- Co to jest lipidogram?
- Lipidogram – kiedy wykonać badanie?
- Lipidogram – kto powinien wykonać badanie?
- Lipidogram – jakie są jego normy?
- Lipidogram normy dla kobiet
- Lipidogram normy dla mężczyzn
- Lipidogram normy dla dzieci
- Lipidogram normy dla osób starszych (powyżej 65 lat)
- Jak przebiega wykonanie lipidogramu?
- Zwiększone stężenie triglicerydów – przyczyny
- Zwiększone stężenie cholesterolu i triglicerydów – przyczyny
- Lipidogram – przygotowanie do badania
- Lipoproteina(a) – co to jest?
Najważniejsze wnioski:
- Lipidogram to kluczowe badanie profilaktyczne, które ocenia poziomy cholesterolu całkowitego, LDL, HDL oraz trójglicerydów. Pomaga wcześnie wykryć zaburzenia gospodarki lipidowej i oszacować ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak miażdżyca czy choroba wieńcowa.
- Badanie należy wykonywać profilaktycznie co 5 lat, a u osób z czynnikami ryzyka – nawet co rok. Dotyczy to m.in. pacjentów z nadciśnieniem, cukrzycą, otyłością, chorobami tarczycy, a także dzieci z obciążonym wywiadem rodzinnym.
- Normy lipidogramu różnią się w zależności od wieku i płci, ale ogólnie za prawidłowe uznaje się: cholesterol całkowity <190 mg/dl, LDL <115 mg/dl, HDL >40–45 mg/dl i trójglicerydy <150 mg/dl. Wysokie LDL znacząco zwiększają ryzyko zawału, udaru i innych powikłań sercowo-naczyniowych.
- Wyniki lipidogramu warto analizować razem z poziomem lipoproteiny(a) oraz cholesterolu nie-HDL. U osób z dyslipidemią aterogenną konieczna jest nie tylko zmiana stylu życia, ale często również farmakoterapia, np. statyny, fibraty czy kwasy omega-3.
Co to jest lipidogram?
Lipidogram to badanie krwi oceniające profil lipidowy, czyli poziomy cholesterolu całkowitego, LDL („złego”), HDL („dobrego”) oraz trójglicerydów. Pozwala wykryć zaburzenia gospodarki lipidowej i oszacować ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
Lipidy to tłuszcze krążące we krwi w formie lipoprotein. Są niezbędne do życia – budują błony komórkowe, wspierają produkcję hormonów i transport witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Badanie cholesterolu umożliwia ocenę poziomu lipidów we krwi, w tym:
- Cholesterolu całkowitego, który sumuje wszystkie frakcje,
- LDL (low-density lipoprotein) – odpowiada za transport cholesterolu do tkanek, a jego nadmiar odkłada się w ścianach naczyń krwionośnych,
- HDL (high-density lipoprotein) – usuwa nadmiar cholesterolu z organizmu, działa ochronnie,
- Trójglicerydów, które pełnią funkcję magazynu energii i mogą rosnąć przy nieprawidłowej diecie.
- Cholesterolu nie-HDL, czyli cholesterol całkowity odjąć cholesterol HDL
Lipidogram to kluczowy element profilaktyki zdrowotnej!
Takie badanie pozwala wcześnie wykryć nieprawidłowości i podjąć działania chroniące przed chorobami serca, takimi jak choroba wieńcowa czy miażdżyca. Na podstawie wyników lekarz ocenia także tzw. ryzyko sercowo-naczyniowe (skala SCORE).
Lipidogram – kiedy wykonać badanie?
Lipidogram należy wykonać profilaktycznie co 5 lat u osób dorosłych, a częściej – jeśli występują czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, jak nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, palenie tytoniu czy choroba wieńcowa [1].
Lipidogram to badanie przesiewowe, które pozwala ocenić poziom cholesterolu we krwi i w porę wykryć podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Zaleca się je:
- co 5 lat u zdrowych dorosłych,
- raz w roku lub częściej u osób z ryzykiem sercowo-naczyniowym (np. nadwaga, nadciśnienie, zaburzenia gospodarki lipidowej, choroby układu krążenia),
- przy objawach sugerujących dyslipidemię, takich jak zmęczenie, bóle w klatce piersiowej,
- przed i w trakcie leczenia hipolipemizującego (statynami lub fibratami), by ocenić efekty terapii.
Do wykonania lipidogramu kwalifikują się m.in. osoby:
- z cukrzycą, nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy,
- z rodzinnym wywiadem podwyższonego poziomu cholesterolu LDL lub przedwczesnej choroby niedokrwiennej serca,
- palące papierosy,
- z zespołem metabolicznym i insulinoopornością.
Dzieci i młodzież powinny mieć wykonany lipidogram, jeśli mają obciążenie rodzinne hipercholesterolemią lub są otyłe. U młodych zaleca się wykonanie badania między 9. a 11. rokiem życia i ponownie w wieku 17–21 lat [2].
Twój lipidogram jest podwyższony? Nie zwlekaj i zgłoś się do dietetyka z zespołu Dietetyki #NieNaŻarty! Ułożymy dla Ciebie jadłospis, który skutecznie obniży Twój cholesterol. Zadbasz o swoje zdrowie, samopoczucie, przy czym będziesz jeść same smaczne posiłki. Nasze diety są 3 – szybkie, smaczne i skuteczne!
Lipidogram – kto powinien wykonać badanie?
Badanie profilu lipidowego powinien wykonać każdy dorosły przynajmniej raz na 5 lat, a osoby z czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego – nawet raz w roku. Szczególne wskazania do lipidogramu dotyczą m.in. pacjentów z nadciśnieniem, cukrzycą, otyłością, chorobami tarczycy oraz z rodzinnym obciążeniem wysokiego poziomu cholesterolu LDL [1,3].
Lipidogram to badanie przesiewowe, które pozwala wykryć podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, HDL, LDL czy też trójglicerydów. Kto powinien je wykonać?
- osoby >40 r.ż. (mężczyźni) i >50 r.ż. (kobiety),
- osoby z nadwagą, zespołem metabolicznym lub insulinoopornością,
- pacjenci z cukrzycą typu 1 i 2,
- osoby z nadciśnieniem tętniczym,
- chorzy z rozpoznaną chorobą wieńcową, po zawale serca lub udarze,
- pacjenci z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy, chorobami nerek,
- osoby z obciążonym wywiadem rodzinnym (np. hipercholesterolemia rodzinna, choroba niedokrwienna serca <55. r.ż.),
- osoby leczone statynami – w celu monitorowania skuteczności terapii.
Wykonać lipidogram warto także przed rozpoczęciem niektórych terapii (np. izotretynoiną, lekami hormonalnymi, immunosupresją). U dzieci badanie cholesterolu i lipidów wykonuje się w przypadku otyłości, cukrzycy, nadciśnienia oraz przy występowaniu rodzinnej dyslipidemii [2].
Lipidogram – jakie są jego normy?
Prawidłowe stężenia cholesterolu i trójglicerydów u dorosłych to: cholesterol całkowity <190 mg/dl, LDL <115 mg/dl, HDL >40 mg/dl (mężczyźni) / >50 mg/dl (kobiety), trójglicerydy <150 mg/dl.
Wysokie LDL i niskie HDL zwiększają ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego – w tym choroby wieńcowej i miażdżycy [1,3,4]. Wyniki profilu lipidowego interpretujemy w zależności od ryzyka sercowo-naczyniowego pacjenta. Normy na lipidogram u dorosłych to:
- Cholesterol całkowity: <190 mg/dl (5,0 mmol/l)
- Cholesterol LDL („zły”): <115 mg/dl (3,0 mmol/l)
- Cholesterol HDL („dobry”): >40 mg/dl (M) / >50 mg/dl (K)
- Trójglicerydy: <150 mg/dl (1,7 mmol/l)
- Cholesterol nie-HDL: <130 mg/dl
Dokładne normy na lipidogram wskazuje tabela poniżej
| Oznaczenie | Wartości docelowe | Wartości alarmowe |
| Cholesterol całkowity | Na czczo i nie na czczo < 190 mg/dl (5,0 mmol/l) | >290 mg/dl (7,5 mmol/l) – podejrzenie hipercholesterolemii rodzinnej |
| Cholesterol HDL | Na czczo i nie na czczo > 40 mg/dl (1,0 mmol/l) dla mężczyzn i >45 mg/dl (1,2 mmol/l) dla kobiet | – |
| Triglicerydy | Na czczo < 150 mg/dl (1,7 mmol/l), nie na czczo < 175 mg/dl (2,0 mmol/l) | >880 mg/dl (10,0 mmol/l) – podejrzenie rodzinnej chylomikronemii |
| Cholesterol LDL | Na czczo i nie na czczo, ryzyko sercowo- -naczyniowe: ekstremalne < 40 mg/dl (1 mmol/l); bardzo duże < 55 mg/dl (1,4 mmol/l); duże < 70 mg/dl (1,8 mmol/l); umiarkowane < 100 mg/dl (2,6 mmol/l); małe < 115 mg/dl (3,0 mmol/l) | 190 mg/dl (5,0 mmol/l) — podejrzenie hipercholesterolemii rodzinnej |
| Cholesterol-nie-HDL | Na czczo i nie na czczo, ryzyko sercowo- -naczyniowe: ekstremalne < 70 mg/dl (1,8 mmol/l); bardzo duże < 85 mg/dl (2,2 mmol/l); duże < 100 mg/dl (2,6 mmol/l); umiarkowane < 130 mg/dl (3,4 mmol/l) | – |
Wartości docelowe są niższe u osób z większym ryzykiem (np. po zawale): LDL <70 mg/dl, a nawet <55 mg/dl przy bardzo wysokim ryzyku [1].
HDL i LDL pełnią odwrotne funkcje: w warunkach fizjologicznych HDL hamuje rozwój miażdżycy, a LDL przyspiesza miażdżycę – dlatego mówi się o „dobrym i złym cholesterolu”. Wysokie stężenia cholesterolu całkowitego lub LDL (np. ≥190 mg/dl) sugerują poważne zaburzenia lipidowe i wymagają leczenia.
Interpretując wyniki lipidogramu, należy uwzględniać także stężenia cholesterolu nieHDL-C i trójglicerydów. Zgodnie z wynikami licznych badań, stężenie nieHDL-C jest bardziej predyktywne dla ryzyka sercowo-naczyniowego niż stężenie LDL-C [1].
Profilaktyczne badania wykazały, że masz za wysoki cholesterol? Czas go obniżyć! Dieta online od dietetyka po studiach to idealne rozwiązanie, aby poprawić swoje nawyki żywieniowe i zadbać o kondycje swojego serca. Nie zwlekaj i zgłoś się już dziś!
Lipidogram normy dla kobiet
U kobiet za prawidłowy uznaje się cholesterol LDL <115 mg/dl, HDL >50 mg/dl, trójglicerydy <150 mg/dl, a cholesterol całkowity <190 mg/dl. Dolna granica HDL jest wyższa niż u mężczyzn. [1].
Normy lipidogramu dla kobiet:
- Cholesterol całkowity: <190 mg/dl
- Cholesterol LDL: <115 mg/dl (lub niższy u kobiet z chorobami układu sercowo-naczyniowego)
- Cholesterol HDL: >45 mg/dl
- Cholesterol nie-HDL: <130 mg/dl
- Trójglicerydy: <150 mg/dl
Przed menopauzą kobiety mogą mieć wyższy poziom „dobrego” HDL, co chroni przed chorobami układu krążenia. Jednak po menopauzie, gdy spada poziom estrogenów, poziom cholesterolu LDL często rośnie, a ryzyko choroby wieńcowej staje się podobne jak u mężczyzn [3].
Warto wykonać lipidogram u kobiet po 50. roku życia, nawet jeśli wcześniej wyniki były prawidłowe. U kobiet ciężarnych fizjologicznie rosną wartości cholesterolu i triglicerydów – nie wymagają one leczenia, ale po porodzie warto wykonać kontrolne badanie profilu lipidowego.
Lipidogram normy dla mężczyzn
Prawidłowe wartości lipidogramu u mężczyzn to: cholesterol LDL <115 mg/dl, HDL >40 mg/dl, trójglicerydy <150 mg/dl, cholesterol całkowity <190 mg/dl.
Mężczyźni mają zwykle niższe HDL niż kobiety, co zwiększa ich ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego [3].
Norma lipidogramu dla mężczyzn:
- Cholesterol całkowity: <190 mg/dl
- LDL („zły cholesterol”): <115 mg/dl
- HDL („dobry cholesterol”): >40 mg/dl
- Cholesterol nie-HDL: <145 mg/dl
- Trójglicerydy: <150 mg/dl
Ze względu na niższy poziom HDL i częstsze nadciśnienie, mężczyźni są bardziej narażeni na miażdżycę i chorobę wieńcową już po 40. r.ż. [1].
Nawet niewielkie podwyższenie LDL (np. do 130 mg/dl) może wymagać leczenia – szczególnie jeśli występują dodatkowe czynniki ryzyka.
Zaleca się wykonać lipidogram u każdego mężczyzny po 40. roku życia, a wcześniej – jeśli występuje otyłość, palenie, nadciśnienie lub choroby układu krążenia w rodzinie. Regularna kontrola poziomu cholesterolu LDL i HDL jest kluczowa w profilaktyce zawału i udaru mózgu.
Lipidogram normy dla dzieci
U dzieci poziom cholesterolu całkowitego powinien wynosić <170 mg/dl, LDL <110 mg/dl, HDL >45 mg/dl, Cholesterol nie-HDL: <123 mg/dl a trójglicerydy <75 mg/dl (<10 lat) lub <90 mg/dl (10–19 lat).
Podwyższone stężenia lipidów mogą świadczyć o otyłości, cukrzycy lub dziedzicznych zaburzeniach gospodarki lipidowej i wymagają dalszej diagnostyki [2].
Normy lipidogramu dla dzieci i nastolatków (2–19 lat) [5]:
- Cholesterol całkowity: <170 mg/dl
- Cholesterol LDL: <110 mg/dl
- Cholesterol HDL: >45 mg/dl
- Cholesterol nie-HDL: <123 mg/dl
- Trójglicerydy:
- <75 mg/dl u dzieci <10 r.ż.
- <90 mg/dl u dzieci 10–19 r.ż.
Lipidogram należy wykonać u dzieci z otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem lub dodatnim wywiadem rodzinnym (np. zawał u rodzica przed 55. r.ż. lub stężenia cholesterolu LDL >190 mg/dl u krewnych).
Lipidogram normy dla osób starszych (powyżej 65 lat)
U osób powyżej 65. roku życia obowiązują te same normy lipidogramu jak u dorosłych, choć interpretacja wyników powinna uwzględniać wiek, choroby współistniejące i ogólną kondycję pacjenta. Dla seniorów z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym nadal zaleca się LDL <55 mg/dl [1].
Lipidogram normy dla seniorów:
- Cholesterol całkowity: <190 mg/dl
- Cholesterol LDL: <115 mg/dl (lub mniej przy chorobie wieńcowej, zawale, cukrzyc oraz innych chorobach)
- Cholesterol HDL: >40 mg/dl (mężczyźni) / >45 mg/dl (kobiety)
- Trójglicerydy: <150 mg/dl
- Cholesterol nie-HDL: <145 mg/dl
Z wiekiem metabolizm lipidów spowalnia, a poziom cholesterolu LDL często rośnie – dlatego regularne badanie profilu lipidowego jest szczególnie ważne u osób starszych. U seniorów z rozpoznaną chorobą układu sercowo-naczyniowego leczenie statynami przynosi wyraźne korzyści – obniża ryzyko zawału, udaru i zgonu sercowego [1,4]
Warto jednak, by lekarz indywidualnie ocenił cel terapeutyczny – u zdrowego 70-latka można dążyć do LDL ~100 mg/dl, ale u osoby z wieloma chorobami istotna będzie równowaga między skutecznością a tolerancją terapii.
Jak przebiega wykonanie lipidogramu?
Lipidogram to badanie krwi żylnej, wykonywane zwykle rano – ocenia stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów. Może być wykonane na czczo lub nie, w zależności od zaleceń lekarza. Cała procedura trwa kilka minut, a wynik dostępny jest tego samego lub następnego dnia.
Przebieg badania lipidogramu:
- Pobiera się próbkę krwi z żyły łokciowej.
- Do oznaczenia poziomu cholesterolu we krwi i trójglicerydów wykorzystuje się analizatory laboratoryjne.
- Lipidogram wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych – w laboratorium, przychodni lub ramach programów przesiewowych.
Badanie profilu lipidowego można wykonać:
- w ramach diagnostyki (na skierowanie NFZ),
- profilaktycznie (np. w programie „Profilaktyka 40 PLUS”),
- prywatnie – kosztuje zazwyczaj 20–40 zł, w zależności od laboratorium.
Dni przed badaniem warto zachować standardowy tryb życia – nie zmieniać drastycznie diety, unikać alkoholu i nadmiernego wysiłku. Wyniki lipidogramu dostarczają lekarzowi informacji o gospodarce lipidowej organizmu i ryzyku sercowo-naczyniowym.
Zwiększone stężenie triglicerydów – przyczyny
Zwiększone stężenie triglicerydów (>150 mg/dl) najczęściej wynika z nieprawidłowej diety (spożycie cukrów prostych), otyłości, insulinooporności i braku aktywności fizycznej.
Może też świadczyć o cukrzycy, niedoczynności tarczycy lub być skutkiem nadużywania alkoholu. Hipertriglicerydemia prowadzi do chorób sercowo-naczyniowych.
Z kolei hipertriglicerydemia doprowadza do wzrostu umieralności ogółem [1].
Najczęstsze przyczyny podwyższonych triglicerydów
- Nadmiar kalorii i cukrów prostych – słodycze, białe pieczywo, napoje słodzone zwiększają TG we krwi.
- Spożycie alkoholu – nawet w umiarkowanych ilościach może podnieść poziom trójglicerydów.
- Otyłość i brak aktywności fizycznej – pogarszają gospodarkę lipidową organizmu i nasilają insulinooporność.
- Cukrzyca typu 2 i zespół metaboliczny – często prowadzą do tzw. aterogennego profilu lipidowego (wysokie TG, niskie HDL).
- Choroby hormonalne i metaboliczne – m.in. niedoczynność tarczycy.
Aby zmniejszyć triglicerydy, należy [1]:
- Zmniejszyć spożycie alkoholu
- Zredukować nadmierną masę ciała
- Zadbać o aktywność fizyczną
- Zmniejszyć spożycie cukrów prostych
- Zastosować suplementacje kwasami omega 3
Zwiększone stężenie cholesterolu i triglicerydów – przyczyny
Jednocześnie podwyższony poziom cholesterolu (zwłaszcza LDL) i triglicerydów to częsty efekt niezdrowej diety, otyłości czy cukrzycy. Stan ten, zwany dyslipidemią aterogenną (wraz z niskim stężeniem cholesterolu HDL), znacznie zwiększa ryzyko choroby wieńcowej i miażdżycy.
Najczęstsze przyczyny podwyższonego poziomu cholesterolu i triglicerydów [1,3,4]:
- Zła dieta – nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych, tłuszczów trans i cukrów prostych, zwłaszcza w połączeniu z nadmiarem kalorii.
- Brak aktywności fizycznej i otyłość – prowadzą do insulinooporności i zaburzeń gospodarki lipidowej organizmu.
- Cukrzyca typu 2 i zespół metaboliczny – typowy „aterogenny” profil lipidowy: wysokie TG i LDL, niskie HDL
- Niedoczynność tarczycy i choroby nerek – sprzyjają retencji lipidów we krwi.
- Choroby wątroby i dróg żółciowych – mogą powodować wzrost cholesterolu i towarzyszyć im podwyższone stężenie bilirubiny całkowitej.
- Uwarunkowania genetyczne – rodzinne hiperlipidemie często dają jednoczesne podwyższenie LDL i TG.
Mieszana dyslipidemia to jedno z głównych zaburzeń lipidów we krwi i wymaga leczenia – od diety i redukcji masy ciała po statyny i fibraty [1].
Twój LDL to ponad 150, cholesterol całkowity to blisko 300 mg/dl, a wynik triglicerydów pokazuje 200 mg/dl? To najwyższy czas, aby zadbać o swoje zdrowie. Dieta online od #NieNaŻartych pomoże Ci skutecznie zredukować poziom cholesterolu!
Lipidogram – przygotowanie do badania
Badanie profilu lipidowego można wykonać na czczo lub nie, ale dla wiarygodnych wyników warto zachować normalny tryb życia i unikać alkoholu oraz intensywnego wysiłku na 2–3 dni przed badaniem.
Badanie lipidogramu zazwyczaj wykonuje się na czczo, a przy okazji bada również inne parametry np. morfologie, próby wątrobowe czy stężenie glukozy i insuliny w organizmie.
Przygotowanie do badania – najważniejsze zalecenia:
- Nie zmieniaj drastycznie diety w ostatnich dniach – jedz jak zwykle.
- Na 1-2 dni przed badaniem unikaj alkoholu i bardzo tłustych posiłków.
- Nie uprawiaj intensywnego sportu dzień przed – może zaburzyć poziomy cholesterolu i triglicerydów.
- W dniu badania możesz pić wodę; unikaj kawy, herbaty i papierosów przed pobraniem krwi.
- Jeśli lekarz zaleci badanie na czczo – ostatni lekki posiłek zjedz wieczorem dzień wcześniej (minimum 12 godzin przerwy).
Wyniki lipidogramu są dokładniejsze, jeśli pacjent nie podejmuje nadzwyczajnych działań dietetycznych i zachowuje codzienną rutynę. U osób z bardzo wysokimi triglicerydami (TG >440 mg/dl), badanie zawsze należy powtórzyć na czczo [1].
Lipoproteina(a) – co to jest?
Lipoproteina(a), czyli Lp(a), to cząsteczka podobna do LDL („złego” cholesterolu), zawierająca dodatkowo apolipoproteinę(a).
Podwyższone stężenie Lp(a) wiąże się z istotnie wyższym ryzykiem:
- miażdżycy,
- choroby niedokrwiennej serca
- zawału
Niezależnie od poziomu cholesterolu LDL i innych czynników ryzyka [1,6]
Lp(a) jest czynnikiem dziedzicznym, a jej stężenie we krwi zależy głównie od predyspozycji genetycznych – nie obniża się dietą ani aktywnością fizyczną. Ocenia się ją w badaniu profilu lipidowego rozszerzonego, szczególnie u osób z rodzinną hipercholesterolemią, chorobą wieńcową w młodym wieku lub u pacjentów, których poziom cholesterolu LDL jest dobrze kontrolowany, ale nadal występuje incydent sercowo-naczyniowy [1,6].
Norma/zakres referencyjny dla lipoproteiny (a):
- <30 mg/dl (75 nmol/l) – uznawane za poziom bezpieczny,
- ≥50 mg/dl (≥125 nmol/l) – wysokie ryzyko miażdżycy i choroby serca [6]
Podsumowanie
Lipidogram to podstawowe badanie profilu lipidowego, pozwalające ocenić poziom cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów. Pomaga wykryć podwyższone stężenie cholesterolu i triglicerydów, a tym samym oszacować ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak miażdżyca, choroba wieńcowa czy udar mózgu.
Prawidłowe wartości lipidów mogą różnić się od wieku, płci i stanu zdrowia, jednak dla większości są bardzo podobne.
Wysokie stężenia cholesterolu LDL i trójglicerydów często wynikają z nieprawidłowej diety, otyłości czy cukrzycy. Regularne wykonanie lipidogramu, połączone z analizą takich parametrów jak lipoproteina(a), jest kluczowe w ocenie gospodarki lipidowej organizmu i ryzyka sercowo-naczyniowego.
Badanie można wykonać na NFZ lub prywatnie – koszt to ok. 20–40 zł, a przygotowanie do badania obejmuje m.in. unikanie alkoholu, intensywnego wysiłku i ciężkostrawnych posiłków.
Zaleca się wykonywać lipidogram co 5 lat u osób zdrowych, a częściej – u osób z grup ryzyka, np. z nadciśnieniem, cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca czy hipercholesterolemią rodzinną. Wczesna diagnostyka i kontrola poziomu cholesterolu we krwi to podstawa skutecznej profilaktyki chorób układu krążenia.
Piśmiennictwo:
- M.Banach i wsp., Wytyczne PTL/KLRwP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce (2021),
- Expert Panel on Integrated Guidelines for Cardiovascular Health and Risk Reduction in Children and Adolescents; National Heart, Lung, and Blood Institute. Expert panel on integrated guidelines for cardiovascular health and risk reduction in children and adolescents: summary report. Pediatrics. 2011 Dec;128 Suppl 5(Suppl 5):S213-56. doi: 10.1542/peds.2009-2107C. Epub 2011 Nov 14. PMID: 22084329; PMCID: PMC4536582.
- Frank L J Visseren i wsp, 2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehab484
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470561/
- Małgorzata Myśliwiec i wsp. Postępowanie w rodzinnej hipercholesterolemii u dzieci i młodzieży. Stanowisko Forum Ekspertów Lipidowych, 2013 DOI: 10.5603/KP.2013.0276
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK570621/
