Żywność ekologiczna – zdrowa żywność czy niepotrzebny wydatek?
Żywność ekologiczna – z roku na rok można zauważyć coraz większy wzrost jej popularności. Można spotkać się z opiniami, iż taka żywność jest znacznie zdrowsza od standardowej żywności. Tak więc sprawdzamy to!
Spis treści
- Zdrowa żywność, czyli jaka?
- Co to jest żywność ekologiczna i żywność BIO?
- Żywność ekologiczna = zdrowa żywność?
- Czy warto jeść żywność ekologiczną?
- Dlaczego zdrowa żywność jest tak droga?
- Co jest zabronione przy produkcji żywności ekologicznej?
- Przykłady żywności ekologicznej. Sprawdź co możesz kupić w sklepie ze zdrową żywnością
- Podsumowanie
Zdrowa żywność, czyli jaka?
Zdrowa żywność powinna być podstawą naszej diety. Dobrze wiemy, że trzeba jeść warzywa i owoce, nie spożywać alkoholu, nie palić papierosów i sporo się ruszać. Jednak coraz częściej można spotkać się z informacjami, że to ekologiczna żywność powinna być podstawą naszej diety, bo zwykłe jedzenie pozbawione jest witamin i minerałów. Czy jest w tym ziarno prawdy? No nie do końca.
Wróćmy do podstaw. Zdrową żywność można zdefiniować jako produkty spożywcze, które po spożyciu będą redukowały wystąpienie chorób czy też innych dolegliwości zdrowotnych. Taka żywność będzie charakteryzowała się [1]:
- niską zawartością tłuszczów nasyconych
- niską zawartością sodu
- niską zawartością cholesterolu
Co więcej, powinna ona zawierać co najmniej 10% rekomendowanego dziennego spożycia przez jeden lub więcej składników odżywczych takich jak:
- witamina A
- witamina C
- wapń
- żelazo
- białko
- błonnik
Tak więc zdrową żywnością będą przede wszystkim warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych czy też pełnoziarniste zboża. Ale postarajmy się przedstawić jeszcze prościej jakie produkty żywnościowe będą zdrową żywnością. Najwygodniej będzie się kierować piramidą zdrowego żywienia czy też talerzem żywienia [2].
Zalecenia zdrowego żywienia informują, aby jeść więcej [2]:
- Różnokolorowych owoców i warzyw np. maliny, borówki, truskawki, jabłka, pomidory, ogórki, papryka, brokuły (i wiele, wiele więcej).
- Produktów zbożowych z pełnego ziarna np. płatki owsiane, pieczywo razowe, makaron razowy, kasze.
- Nasion roślin strączkowych np. fasola, groch, ciecierzyca, soczewica, bób.
- Ryb, zwłaszcza tłustych np. łosoś, pstrąg, makrela.
- Nabiału niskotłuszczowego np. ser twarogowy, mleko, jogurty, kefiry, maślanki.
- Orzechów i nasion np. orzechy włoskie, pestki dyni, nasiona słonecznika.
Z kolei zalecenia zdrowego żywienia zalecają, aby jeść mniej:
- Soli.
- Czerwonego mięsa i przetworów z niego np. kiełbasy, wędliny, boczek.
- Cukru i napojów słodzonych.
- Produktów przetworzonych np. fast foody, słone przekąski, wafelki, batony.
Jednak zdrowa żywność jest bardzo często wymieniana z pojęciem żywności ekologicznej czy też bio. A idąc jeszcze dalej, można spotkać się z informacjami, że zdrowa żywność to tylko żywność ekologiczna, bo zwykłe jedzenie nie jest już wartościowe. Czy to prawda? O tym w nagłówkach niżej.
Co to jest żywność ekologiczna i żywność BIO?
Zanim przejdziemy do dalszych rozważań, trzeba powiedzieć, czym w ogóle jest żywność ekologiczna, a co to jest żywność BIO.
Żywność ekologiczna (ang. organic food) jest produkowana zgodnie z wymaganiami Unii europejskiej, a są to m.in. [4,5]: zapewnienie wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt, wykluczenie stosowania GMO (organizmy zmodyfikowane genetycznie) oraz produktów wytworzonych z GMO, zakaz stosowania antybiotyków, korzystanie z energii i zasobów naturalnych w sposób odpowiedzialny czy też utrzymywanie i poprawa życia gleby oraz jej naturalnej żyzności.
Żywność BIO to właściwie to samo, gdyż pojęcia te są bardzo często używane zamiennie. Obydwa terminy tyczą się żywności, która jest produkowana zgodnie z określonymi wymogami.
Jak poznać, że dana żywność jest żywnością ekologiczną/BIO? Na etykiecie powinno znajdować się logo z gwiazdkami w kształcie liścia na zielonym tle. Takie logo nadaje produktom ekologicznym UE tożsamość wizualną. Co więcej, ułatwia ono konsumentom rozpoznanie produktów ekologicznych.
Takie logo musi być zamieszczane na wszystkich pakowanych produktach spożywczych w Unii Europejskiej, produkowanych i sprzedawanych jako produkty ekologiczne w EU [6]. Co ważne, logo żywności ekologicznej nie może być umieszczane na produktach [6]:
- zawierających mniej niż 95% składników ekologicznych
- na produktach na etapie „konwersji” (jeżeli metody produkcji ekologicznej zaczęły dopiero być wprowadzane i w glebie lub łańcuchu produkcji zwierzęcej mogą nadal być obecne substancje nieekologiczne)
- w usługach żywienia zbiorowego, takich jak restauracje czy szpitale,
- na produktach, które nie są objęte regułami produkcji ekologicznej, takich jak kosmetyki lub produkty pochodzące z łowiectwa i rybołówstwa.
Co ciekawe żywność ekologiczna nie musi być pozbawiona pestycydów. Jeżeli mają być zastosowane, to powinny one zawierać tylko substancje czynne, które zostały dopuszczone do stosowania w żywności ekologicznej na podstawie odpowiednich rozporządzeń [7].
Chcesz zredukować masę ciała, obniżyć cholesterol, a może po prostu poprawić swoje zdrowie? Nasi dietetycy online z chęcią ułożą dla Ciebie indywidualnie dopasowany jadłospis. Dzięki indywidualnej diecie będziesz w stanie osiągnąć swój cel. Co więcej, będziesz mieć stały kontakt z dietetykiem, który zawsze odpowie na Twoje pytania, chociażby o zdrową, ekologiczną żywność. Pomogliśmy ponad 20 000 osobom osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 450 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety to nasza specjalność.
Żywność ekologiczna = zdrowa żywność?
Czy żywność ekologiczna = zdrowa żywność? Co do zasady to tak, gdyż zazwyczaj taką żywnością są warzywa, owoce (i ich przetwory), zboża czy też strączki. Jednak istnieją pewne wyjątki. Chociażby masło, które jest dostępne w wersji BIO. Dlaczego masła w wersji BIO nie zaliczymy do zdrowej żywności (i w ogóle masła)? Chociażby ze względu na wysoką zawartość kwasów tłuszczowych nasyconych, których nadmierne spożycie sprzyja chorobom układu krążenia [3].
Innymi przykładami żywności ekologicznej BIO, które nie do końca będą takie zdrowe, to np. olej kokosowy (nasycone kwasy tłuszczowe), krówki ekologiczne (cukier), jogurty smakowe (cukier).
Przeczytaj także: Masło czy margaryna? Sprawdź jak psułeś swoje zdrowie smarując kanapkę
Oczywiście nie oznacza to, że całkowicie nie możesz jeść np. masła. Warto jednak zachować umiar w spożyciu i zadbać o to, by wybierać w jak największym stopniu zdrową żywność.
Czy warto jeść żywność ekologiczną?
Czy warto jeść żywność ekologiczną? Tak, gdyż do takiej żywności należą przede wszystkim warzywa, owoce, pełnoziarniste zboża czy też strączki, które są jak najbardziej pożądane w codziennej diecie. Są pewne wyjątki np. masło, jednak są to bardzo nieliczne produkty.
Jeżeli jednak nie masz finansów na zakup żywności ekologicznej (o tym, czemu taka żywność jest droższa, przeczytasz niżej), to nie masz o co się martwić. Standardowa żywność jest jak najbardziej ok!
Żywność ekologiczna będzie charakteryzować się m.in. wyższym stężeniem przeciwutleniaczy czy też wyższą zawartością kwasów omega 3, ale będzie zawierać mniej białka, jodu, selenu czy też kadmu. Jednak różnice między zawartością większości witamin i składników mineralnych były bardzo niewielkie lub wcale nie istniały [8,9]. Tak więc warto bazować na standardowej zdrowej żywności takiej jak warzywa, owoce, pełnoziarniste zboża, strączki czy też chudy nabiał.
Warto wspomnieć o tym, że osoby, które regularnie kupują żywność ekologiczną, charakteryzują się niższym ryzykiem otyłości czy też cukrzycy typu 2 [9]. Jednak takie osoby zwykle mają lepsze wzorce żywieniowe – nie palą, są aktywni fizycznie, jedzą więcej warzyw, owoców czy pełnoziarnistych zbóż. Co więcej, zaznacza się, że powiązanie między ekologiczną żywnością a zdrowiem nie jest w pełni udokumentowany i trzeba do tego więcej badań [9].
Podsumowując, jeżeli palisz papierosy, pijesz alkohol, mało się ruszasz, do tej pory dieta była niezdrowa i chcesz rozpocząć zdrowe odżywianie od jedzenia żywności ekologicznej, to zdecydowanie nie ma takiej potrzeby. Zwykła, zdrowa żywność będzie w zupełności wystarczająca. Podstawą diety powinny być warzywa i owoce i to bez znaczenia, czy są one pochodzenia ekologicznego, czy też nie.
Jeżeli jednak dbasz o siebie – jesz dużo warzyw, owoców, zbóż, strączków, chudego nabiału i chcesz wznieść swoje żywienie na jeszcze wyższy poziom, to wtedy sięganie po żywność ekologiczną będzie jak najbardziej ok!
Dlaczego zdrowa żywność jest tak droga?
Dlaczego zdrowa żywność (tutaj – żywność ekologiczna) jest tak droga? Na to wpływ ma kilka czynników. Niektóre z nich to:
- Mniejsze plony (niższa wydajność)
- Większa pracochłonność (wyższe koszty produkcji)
- Koszty certyfikacji
- Produkcja na mniejszą skalę
- Ograniczona możliwość walki z chorobami
- Mniejsza podaż
Mówiąc jeszcze prościej – żywność ekologiczna (zdrowa żywność) co do zasady jest droższa od zwykłej zdrowej żywności, gdyż koszty jej produkcji są wyższe. Jednak zawsze warto przeanalizować sytuację w lokalnym sklepie ze zdrową żywnością czy też w najbliższej Biedronce lub Lidlu. Na promocjach można kupić żywność ekologiczna w naprawdę atrakcyjnych cenach, nawet tańszych niż zwykła zdrowa żywność.
Co jest zabronione przy produkcji żywności ekologicznej?
Przy produkcji żywności ekologicznej zabronione jest m.in. [5]:
- stosowanie organizmów modyfikowanych genetycznie
- stosowane chemicznych pestycydów i syntetycznych nawozów
- stosowanie antybiotyków (możliwe tylko wtedy, gdy jest to konieczne do leczenia chorób) [10]
Jak widzisz, produkcja żywności ekologicznej jest ściśle regulowana. Dba ona również o środowisko naturalne. Jeżeli masz obawy, że produkty spożywcze ze zwykłego sklepu nie są jakościowe, lub też chcesz dbać o środowisko, to jak najbardziej warto udać się do sklepu ze zdrową żywnością.
Przykłady żywności ekologicznej. Sprawdź co możesz kupić w sklepie ze zdrową żywnością
Istnieje wiele sklepów online z żywnością ekologiczną. Niektóre z nich to:
- MarketBio
- PyszneEKO
- DelikatesyZNatury
- BioSklep
- EkoPaka
- BioGo
- Aleeko
W celu poszukiwania żywności ekologicznej warto wejść na strony powyższych sklepów (a także wielu innych) i zapoznać się z pełną ofertą.
W swojej okolicy znajdziesz bardzo wiele sklepów z eko żywnością (w tym niektóre z tych wymienionych wyżej). Jednak nie w sposób wypisać je wszystkie. Co istotne sklepem z eko żywnością można nazwać również Lidla, Biedronkę czy też inne duże markety, a to dlatego, że oferują sporą ilości takiej żywności!
BIO warzywa i przetwory z pomidorów
Na pierwszy rzut jedno z podstawowych warzyw w Polskiej kuchni, czyli pomidory wraz z przetworami, a do tego papryka. Te warzywa dostaniesz w wersji ekologicznej w sklepach ze zdrową i ekologiczną żywnością, jak i w dużych marketach typu Lidl.
BIO owoce
Po warzywach czas na owoce! Tę zdrową żywność również dostaniesz w sklepach ze zdrową żywnością. Jako przykłady podajemy borówki – bardzo pożądane w diecie owoce, a to z racji dużej zawartości polifenoli. Co ciekawe, awokado to również owoc i również jest dostępny w wersji BIO!
BIO kasza jaglana i inne
Po owocach czas na zboża. Za przykład posłuży nam kasza jaglana, która zawiera m.in. dużo żelaza. Co ciekawe w wersji ekologicznej dostępna jest w opakowaniu 2 kg! Bez problemu kupisz ją w sklepach z żywnością ekologiczną oraz w dużych marketach typu Biedronka.
BIO napój sojowy
Po zbożach czas na strączki w trochę nietypowym wydaniu, bo w postaci napoju sojowego. Ten produkt również występuje w wersji ekologicznej! Bez problemu dostaniesz go w sklepach z żywnością ekologiczną oraz dużych marketach.
Przeczytaj także: Dlaczego soja jest taka zdrowa i nie szkodzi mężczyznom (nawet GMO)?
BIO makarony
Jeszcze jeden przykład, tym razem jeszcze raz z kategorii zbóż. BIO makarony również bezproblemowo znajdziesz w sklepach z ekologiczną żywnością. Przykładowo dostępny jest bezglutenowy makaron z zielonego groszku, który charakteryzuje się wysoką zawartością białka oraz błonnika. Znajdziemy również pełnoziarnistą wersję makaronu spaghetti!
BIO produkty z Lidla
Lidl posiada w swojej ofercie wiele produktów z kategorii żywności ekologicznej. Na swoim ryneczku Lidla posiadają nawet wyznaczone strefy, w których znajdziesz taką eko żywność. Banany, pomidory, ogórki, marchew, rukola, szpinak, przetwory pomidorowe – jest tego naprawdę wiele!
BIO produkty z Biedronki
Biedronka również posiada w swojej ofercie wiele zdrowej żywności ekologicznej w postaci produktów od marki GoBio. Znajdziemy tam takie eko produkty jak awokado, cukinie, kaszę gryczaną, mąkę pełnoziarnistą czy też kefir. Uważaj jednak na niektóre mniej pożądane produkty BIO takie jak masło czy krówki.
Żywność ekologiczna – podsumowanie
Zdrowa żywność, to nic innego jak warzywa, owoce, pełnoziarniste zboża, strączki czy też chudy nabiał. Żywność ekologiczna co do zasady również jest zdrowia (bo są to przede wszystkim warzywa, owoce, zboża), jednak istnieją pewne wyjątki jak masło. Aby zadbać o swoje zdrowie nie musisz kupować ekologicznej żywności, która nierzadko jest droższa – Zwykłe jedzenie uznawane za zdrowe będzie wystarczające! Jeżeli jednak dbasz o aktywność i już odżywiasz się zdrową i masz ochotę wznieść swoje odżywianie na wyższy “level” to jak najbardziej możesz korzystać z żywności ekologicznej.
Piśmiennictwo:
- https://www.fda.gov/food/food-labeling-nutrition/use-term-healthy-food-labeling
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/
- Mach F, Baigent C, Catapano AL, Koskinas KC, Casula M, Badimon L, et al. 2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: Lipid modification to reduce cardiovascular risk. Vol. 41, European Heart Journal. Oxford University Press; 2020. p. 111–88.
- https://eur-lex.europa.eu/EN/legal-content/summary/eu-rules-on-producing-and-labelling-organic-products-from-2022.html
- https://www.europarl.europa.eu/topics/en/article/20180404STO00909/the-eu-s-organic-food-market-facts-and-rules-infographic
- https://agriculture.ec.europa.eu/farming/organic-farming/organic-logo_pl
- https://food-law.pl/zywnosc-ekologiczna-a-pestycydy-czy-to-sie-nie-wyklucza/
- Barański M, Rempelos L, Iversen PO, Leifert C. Effects of organic food consumption on human health; the jury is still out! Food Nutr Res. 2017 Mar 6;61(1):1287333. doi: 10.1080/16546628.2017.1287333.
- Mie, A., Andersen, H.R., Gunnarsson, S. et al. Human health implications of organic food and organic agriculture: a comprehensive review. Environ Health 16, 111 (2017). https://doi.org/10.1186/s12940-017-0315-4
- https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/581922/EPRS_STU(2016)581922_EN.pdf
