Kwas moczowy norma we krwi – podwyższony poziom i badanie
Podwyższony poziom kwasu moczowego to hiperurykemia, która może doprowadzić do dny moczanowej. Jej objawami są m.in. bardzo silny ból w stawach. Zobacz, jakie są normy na kwas moczowy i jak możesz go obniżyć!
Spis treści:
- Dna moczanowa – co to za choroba?
- Co to jest kwas moczowy? Kwas moczowy w surowicy krwi
- Jak obniżyć podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi?
- Niepokojące objawy hiperurykemii, czyli kiedy należy badać kwas moczowy?
- Zbyt niski i za wysoki poziom kwasu moczowego w organizmie
- Kwas moczowy – norma. Jakie powinno być stężenie kwasu moczowego we krwi dla dorosłych?
- Norma kwasu moczowego dla kobiet
- Norma kwasu moczowego na mężczyzn
- Norma kwasu moczowego dla dzieci
- Kwas moczowy we krwi – przeciwwskazania
- Kwas moczowy we krwi – skutki uboczne i powikłania
Dna moczanowa – co to za choroba?
Dna moczanowa to schorzenie spowodowane podwyższonym poziomem kwasu moczowego we krwi. Gdy organizm nie jest w stanie skutecznie wydalać nadmiaru kwasu moczowego, jego kryształy odkładają się w stawach, powodując silny ból i obrzęk.
Dnę moczanową można również zdefiniować jako zespół objawów klinicznych będących konsekwencją odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach i narządach organizmu [6].
Priorytetem jest odpowiednia dieta online, który obniży poziom kwasu moczowego. Jednak w ostrych przypadkach może dojść do napadu dny, który wymaga leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.
Rozpowszechnienie Dny moczanowej w Polsce szacuje się na 380-760 tysięcy osób [1]. Z kolei na świecie choroba ta występuję u 1-4% populacji, gdzie najczęściej występuję w krajach takich jak [2] Tajwan, USA, Nowa Zelandia, Wielka Brytania.
Dna moczanowa występuje przede wszystkim w krajach rozwiniętych, a w ciągu dekady zaobserwowano wzrost występowania tej choroby aż o 200% [3].
Ciekawostka: Dna moczanowa występuje 3-10 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Co to jest kwas moczowy? Kwas moczowy w surowicy krwi
Kwas moczowy to końcowy produkt przemian metabolicznych zasad purynowych. Powstaje głównie w wątrobie, a następnie jest wydalany z organizmu wraz z moczem. Stężenie kwasu moczowego we krwi zależy od jego produkcji oraz wydalania przez nerki.
Podwyższony kwas moczowy (hiperurykemia)
Nieprawidłowy poziom kwasu moczowego w surowicy krwi (czyli hiperurykemia) może prowadzić do wielu poważnych schorzeń, w tym dny moczanowej.
W tym miejscu dla pełnej jasności warto również rozróżnić i podkreślić dwa pojęcia, jakimi są hiperurykemia oraz dna moczanowa:
- Hiperurykemia – zwiększone stężenie kwasu moczowego >6 mg/dl u kobiet i >7 mg/dl u mężczyzn
- Dna moczanowa – choroba, której głównym czynnikiem wywalającym jest hiperurykemia, ale do diagnozy której należy spełnić dodatkowe kryteria
Co istotne u nawet 90% chorych hiperurykemia przebiega bezobjawowo, występuję nawet 10-15 lat przed dną moczanową, a w większości przypadków nie wymaga leczenia [4,5]
Ciekawostka: Tylko u 36% pacjentów rozwija się dna moczanowa
Jak obniżyć podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi?
Aby obniżyć poziom kwasu moczowego należy [7]:
- Ograniczyć spożycie czerwonego mięsa i podrobów,
- Redukować spożycie produktów bogatych w puryny, np. owoców morza,
- Zmniejszyć spożycie alkoholu,
- Pić dużo wody, aby wspomóc wydalanie kwasu moczowego wraz z moczem,
- Stosować dietę bogatą w warzywa i produkty pełnoziarniste,
- W razie potrzeby stosować leki, takie jak inhibitor oksydazy ksantynowej.
Tabela poniżej pomoże Ci lepiej zobrazować co jeść a czego nie jeść, aby zmniejszyć poziom kwasu moczowego w organizmie:
| Zalecane | Niezalecane | |
| Warzywa i owoce | Wszystkie warzywa i owoce | – |
| Nabiał | Mleko, twaróg chudy, jogurty | Tłuste produkty mleczne |
| Mięso, ryby i owoce morze | Ograniczone ilości drobiu, chudej wołowiny i wieprzowiny, dorsz, mintaj, sandacz | Wywar na kościach, podroby, wędliny, szproty, śledzie, sardynki, łosoś, makrela, ryby wędzone, owoce morza |
| Inne | – | Alkohol, słodzone napoje |
Przy dnie moczanowej najlepszym wzorcem żywieniowym będzie dieta śródziemnomorska oraz dieta DASH.
W przypadku współistniejącej otyłości, cukrzycy typu 2 oraz nadciśnienia tętniczego należy zredukować masę ciała.
Niepokojące objawy hiperurykemii, czyli kiedy należy badać kwas moczowy?
Objawy hiperurykemii i dny moczanowej to przede wszystkim [6]:
- Ból i obrzęk stawów,
- Zaczerwienienie skóry w okolicach stawu,
Napad dny moczanowej i jego przebieg można opisać następująco:
- W okresach międzynapadowych nie obserwuje się żadnych objawów,
- Napad dny objawia się nagłym, bardzo silnym bólem wraz z obrzękiem stawu i widocznym rumieniem,
- Objawy najczęściej dotyczą stawu śródstopno-paliczkowego (wtedy nazywamy to “podagra”),
- Napad najczęściej pojawia się z rana,
- Nieleczony trwa do 14 dni i ustępuje samoistnie,
- Wraz z czasem trwania choroby, liczba napadów i ich częstość wzrasta, przez co stawy są eksponowane na przewlekłe stany zapalne
Jak widzisz dna moczanowa to bardzo nieprzyjemna choroba, która objawia się bardzo silnym bólem.
Zbyt niski i za wysoki poziom kwasu moczowego w organizmie
Podwyższony poziom kwasu moczowego (hiperurykemia) może prowadzić do dny moczanowej, która objawia się silnym bólem w stawach.
Z kolei zbyt niski poziom kwasu moczowego wiąże się ze zwiększonym ryzykiem gwałtownego pogorszenia funkcji nerek [8]. Co więcej, według nowych badań z 2023 roku, niski poziom kwasu moczowego może przyczyniać się do ciężkiego postępu COVID-19 poprzez zwiększony stan zapalny u osób bez hiperurykemii [9]
W związku z tym zdecydowanie będzie warto zadbać o dietę, która unormuje stężenie kwasu moczowego w Twoim organizmie. Dietetyk z Dietetyki #NieNaŻarty z chęcią dopasuje dla Ciebie indywidualną dietę!
Kwas moczowy – norma. Jakie powinno być stężenie kwasu moczowego we krwi dla dorosłych?
Prawidłowe stężenie kwasu moczowego u dorosłych wynosi 3 – 7 mg/dl lub 180 do 420 μmol/L. Wyższe wartości obserwowane są u mężczyzn, a niższe u kobiet i można spotkać się z takimi normami w zależności od płci:
- 3,4–7,0 mg/dl dla mężczyzn,
- 2,4–5,7 mg/dl dla kobiet.
Warto mieć również na uwadzę, iż norma na kwas moczowy dla dorosłych może się również różnić w zależności od laboratorium wykonującego badanie. Dlatego należy patrzyć na normy referencyjne na wyniku badania.
Jeżeli Twój kwas moczowy wynosi 7, to znak, aby zadbać o dietę, gdyż są to już wysokie wartości.
Norma kwasu moczowego dla kobiet
U kobiet norma na poziom kwasu moczowego we krwi mieści się w granicach 2,4–5,7 mg/dl.
Wyższe wartości mogą sugerować hiperurykemię, a w ostateczności na dnę moczanową.
Norma kwasu moczowego na mężczyzn
Dla mężczyzn norma kwasu moczowego wynosi 3,4–7,0 mg/dl.
Podwyższony poziom kwasu moczowego może prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak dna moczanowa.
Norma kwasu moczowego dla dzieci
U dzieci norma laboratoryjna na stężenie kwasu moczowego jest niższe niż u dorosłych i wynosi 2,0–5,5 mg/dl.
Każde odstępstwo od normy wymaga konsultacji lekarskiej.
Kwas moczowy we krwi – przeciwwskazania
Osoby z podwyższonym poziomem kwasu moczowego powinny unikać:
- Nadmiernego spożycia czerwonego mięsa,
- Produktów bogatych w puryny (owoce morze, ryby, czerwone mięso)
- Nadużywania alkoholu,
- Braku aktywności fizycznej,
Dna moczanowa jest bardzo mocno powiązana z wieloma chorobami dietozależnymi np. otyłością, cukrzycą typu 2, hiperlipidemią czy nadciśnieniem tętniczym. Dlatego też gdy Twoje wyniki krwi wskażą na podwyższony poziom kwasu moczowego, to zmiana w diecie będzie zdecydowanie wskazana!
Kwas moczowy we krwi – skutki uboczne i powikłania
Nieleczony podwyższony poziom kwasu moczowego (hiperurykemia) może prowadzić do [10]:
- Napadów dny moczanowej,
- Kamicy nerkowej,
- Chorób sercowo-naczyniowych,
- Przewlekłej niewydolności nerek,
- Powstawania kryształów kwasu moczowego w tkankach.
Podsumowanie
Hiperurykemia to zwiększone stężenie kwasu moczowego >6 mg/dl u kobiet i >7 mg/dl u mężczyzn, które nieleczone może przerodzić się w dnę moczanową – chorobe, w której można zaobserwować silne bóle i obrzęki stawów.
Priorytetem w leczeniu dny moczanowej będzie dieta, w której będziemy ograniczać spożycie czerwonego mięsa, owoców morza, ryb czy drobiu na rzecz większej ilości warzyw, owoców, nasion roślin strączkowych, chudego nabiału czy też pełnoziarnistych zbóż.
Piśmiennictwo:
- Występowanie i leczenie dny moczanowej w Polsce. Analiza, wskazania, rekomendacje. January 2015. Edition: I; Publisher: The Health care Institute
- Singh JA, Gaffo A. Gout epidemiology and comorbidities. Semin Arthritis Rheum. 2020 Jun;50(3S):S11-S16
- Dehlin M, Jacobsson L, Roddy E. Global epidemiology of gout: prevalence, incidence, treatment patterns and risk factors. Nat Rev Rheumatol. 2020 Jul;16(7):380-390
- Li Q, Li X, Wang J, Liu H, Kwong JS, Chen H, Li L, Chung SC, Shah A, Chen Y, AnZ, Sun X, Hemingway H, Tian H, Li S. Diagnosis and treatment for hyperuricemia and gout: a systematic reviewof clinical practice guidelines and consensus statements. BMJ Open. 2019 Aug 24;9(8):e026677
- Zhang WZ. Why Does Hyperuricemia Not Necessarily Induce Gout? Biomolecules. 2021 Feb 14;11(2):280
- Dalbeth N, Gosling AL, Gaffo A, Abhishek A. Gout. Lancet. 2021 May 15;397(10287):1843-1855.
- Yokose C, McCormick N, Choi HK. The role of diet in hyperuricemia and gout. Curr Opin Rheumatol. 2021 Mar 1;33(2):135-144
- Ueda H, Inoue K, Seki R, Nemoto Y, Terawaki H. Lower range of serum uric acid level increases risk of rapid decline of kidney function in young and middle-aged adults: the Yuport Medical Checkup Center Study. Clin Exp Nephrol. 2023 May;27(5):435-444. doi: 10.1007/s10157-023-02318-0. Epub 2023 Feb 11. PMID: 36773175; PMCID: PMC10104940.
- Kurajoh M, Hiura Y, Numaguchi R, Ihara Y, Imai T, Morioka T, Emoto M, Nishiguchi Y. Inflammation Related to Association of Low Uric Acid and Progression to Severe Disease in Patients Hospitalized for Non-Severe Coronavirus Disease 2019. Biomedicines. 2023 Mar 10;11(3):854. doi: 10.3390/biomedicines11030854. PMID: 36979833; PMCID: PMC10044977.
- Dehlin M, Jacobsson L, Roddy E. Global epidemiology of gout: prevalence, incidence, treatment patterns and risk factors. Nat Rev Rheumatol. 2020 Jul;16(7):380-390
