Dlaczego mężczyźni żyją krócej?

11 sierpnia 2023 Autor: Kamil Suwała

Ogólnie przyjęło się, że mężczyźni są fizycznie silniejsi i bardziej sprawni niż kobiety. Jednak gdy spojrzymy na oczekiwaną i średnią długość życia, to kobiety „biją na głowę” mężczyzn, żyjąc w niektórych krajach nawet >10 lat dłużej! Z artykułu dowiesz się, jakie to są różnice, z czego mogą wynikać i jak je niwelować.

Dlaczego mężczyźni żyją krócej?

Spis treści

Przeciętne trwanie życia

Przeciętne trwanie życia jest najważniejszą miarą, która służy do oceny zdrowia populacji. Prognozy publikowane przez Eurostat oraz ONZ oparte o analizowanie zmian zachodzących na świecie przewidują, że przeciętne trwanie życia będzie się wydłużało w większości krajów świata, w tym w Polsce. Obserwowane na przestrzeni ostatnich dekad wydłużanie się przeciętnego trwania życia w Polsce, zahamowała pandemia i trudno jest określić, jak szybko te wskaźniki wrócą na dobre tory.

Obecnie obserwuje się w Polsce również inne zjawiska, które mogą potencjalnie hamować przyrost trwania życia w Polsce. Na przykład, szacuje się, że około 53% kobiet i 68% (!) mężczyzn ma nadmierną masę ciała. W tym artykule skupimy się głównie na różnicach między płciami, które warunkują długość życia. Zaczynamy!

Mężczyźni żyją krócej od wielu lat!

Na początek trochę faktów i danych statystycznych. Przeciętna długość życia mężczyzn jest znacznie krótsza niż kobiet. I nie mówimy tu tylko o Polsce, ale o całym świecie. Według danych z Eurostatu, w 2021 roku oczekiwana długość życia mężczyzn była o prawie 6 lat krótsza niż oczekiwana długość życia kobiet. W Polsce z kolei było to aż 8 lat różnicy. Co więcej, w tym niechlubnym rankingu wyprzedzały nas tylko 3 państwa – Estonia, Litwa oraz Łotwa.

Oczekiwana długość życia po urodzeniu, różnice między płciami na korzyść kobiet, 2021

Analizując dane liczbowe, w 2021 roku oczekiwana długość życia kobiet w Unii Europejskiej wynosiła 82,9 roku i 77,2 dla mężczyzn. Natomiast w Polsce było to odpowiednio 79,6 oraz 71,6 roku. W 1990 roku w Polsce ta różnica wynosiła ponad 9 lat, więc po 20 latach mężczyźni zbliżyli się do kobiet „o rok”.

Różnica w latach w przeciętnym trwaniu życia kobiet i mężczyzn 1990-2021

Czy mężczyźni żyją krócej również po 60 roku życia?

Wiemy już, że ogólnie mężczyźni w Polsce żyją krócej, ale czy równie krócej trwa ich starość? Otóż przeciętne trwanie życia mężczyzny po 60 roku życia w 2021 roku wynosiło niecałe 18 lat, podczas gdy kobiety… niecałe 23 lata. Czyli różnica 5 lat i mamy 2:0 dla Polek.

Przeciętne dalsze trwanie życia osób w wieku 60 lat w latach 1960-2021 w Polsce

Czy mężczyźni żyją krócej w zdrowiu?

No dobrze, ale średnia długość życia nie uwzględnia chorowania. W końcu lepiej żyć 70 lat w zdrowiu niż 80 i ostatnie 20-30 przechorować. Czy tu mężczyźni górują? No nie tym razem, znowu. W 2021 roku trwanie życia w zdrowiu w Polsce wyniosło 59,1 roku dla mężczyzn i 63,1 roku dla kobiet, co daje różnicę 4 lat. W przypadku mężczyzn oznacza to spadek w stosunku do roku poprzedniego o 0,1 roku, u kobiet utrzymało się to na tym samym poziomie.

Przeciętne trwanie życia (e0) i oczekiwane trwanie życia w zdrowiu (HLY0) w momencie narodzin w Polsce

Co by nie mówić, na długość życia ogromny wpływ ma dieta i aktywność fizyczna. Jeżeli chciałbyś zacząć się ruszać i zdrowo odżywiać, ale nie do końca wiesz jak, to koniecznie sprawdź nasze pakiety z przepisami oraz treningiem. Znajdziesz w nich e-booki z prostymi, smacznymi i tanimi daniami oraz plany treningowe na siłownie.

Różnice między płciami w ważnych etapach życia

Według danych z 2017 roku, kobiety w UE opuszczały dom rodzinny i zawierały pierwsze małżeństwo 2 lata wcześniej niż mężczyźni. Panowie rozpoczynali swoją pierwszą pracę 2 lata wcześniej niż kobiety, a na emeryturę szli 2,5 roku później. I choć można to traktować jako ciekawostkę, to fakt, że mężczyźni mogli potencjalnie pracować prawie 5 lat dłużej może mieć wpływ na ich krótsze życie, choć w tym aspekcie częściej mówi się o samym charakterze pracy niż długości jej trwania.

Różnice pomiędzy mężczyznami i kobietami w ważnych etapach życia

Z czego wynika fakt, iż mężczyźni żyją krócej?

Wiemy już, że statystyki jednoznacznie wskazują na znacznie krótsze życie mężczyzn niż kobiet, zarówno w Polsce jak i na całym świecie. Nie ma nawet jednego kraju w CAŁEJ Unii Europejskiej, w którym płeć męska zbliżyłaby się, chociaż na 2 lata. Zastanówmy się więc, z czego wynika ta globalna dysproporcja.

Może to wynikać z kilku czynników, w tym:

  • Różnic w działaniach profilaktycznych i wizytach u lekarza – Według danych GUS z 2015 roku, kobiety częściej chodziły do lekarza rodzinnego niż mężczyźni. Tylko co szósta kobieta nie była u lekarza rodzinnego w ciągu ostatnich 12 miesięcy, natomiast wśród mężczyzn co czwarty.
  • Różnic w genach/hormonach – Uważa się, że hormony kobiece oraz ich sprawniejszy układ immunologiczny odgrywają kluczową rolę w długowieczności właśnie tej płci.
  • Różnic w stylu życia (alkohol, papierosy) – Według danych z raportu GOV z 2019 roku, 26% mężczyzn i 16% kobiet regularnie pali papierosy. Z kolei według raportu OECD z 2021 roku, Polacy w wieku powyżej 15 lat piją średnio 11 litrów czystego alkoholu rocznie na osobę, przy czym mężczyźni piją około 3 razy więcej niż kobiety. Jak wiemy, nadmierne picie alkoholu i palenie papierosów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wielu chorób i zgonu.
  • Rodzaju pracy i zachowań ryzykownych – Mężczyźni częściej podejmują się niebezpiecznych prac zawodowych, które są związane z większym ryzykiem wypadku w pracy i w konsekwencji tego zgonu. Co więcej, mężczyźni częściej podejmują się tak zwanych „zachowań ryzykownych”, przez co większy odsetek tej płci umiera przykładowo w wypadkach samochodowych.
  • Różnic w częstości popełniania samobójstw – Według danych WHO, mężczyźni w Polsce w 2019 roku popełnili 3685 samobójstw, a kobiety 597, to 6-krotna różnica!

Jak zniwelować te różnice międzypłciowe?

Mimo że czynniki genetyczne i biologiczne mogą mieć wpływ na długowieczność, to główny wpływ będą miały te socjalne oraz behawioralne. W końcu, na całym świecie różnice w długości życia między płciami nie są przecież takie same, więc z czegoś to musi wynikać. Żeby zniwelować omawiane różnice można:

  • Zwiększać wiedzę z zakresu profilaktyki chorób
  • Edukować z zakresu zdrowego stylu życia, w tym diety, aktywności fizycznej czy unikania alkoholu i papierosów
  • Zwiększać dostępność i normalizować porady u psychologa/psychiatry

Podsumowanie

Mimo że z reguły mężczyźni są silniejsi fizycznie od kobiet, to dane sukcesywnie od wielu lat wskazują, że żyją znacznie krócej, zarówno ogólnie jak i w zdrowiu. Może mieć to swoje uwarunkowania genetyczne i biologiczne, ale nie wydaje się, żeby grały one główną rolę. Położenie większego nacisku na profilaktykę i edukację związaną ze zdrowym stylem życia to kroki, które zdecydowanie warto podjąć w kierunku niwelowania różnic międzypłciowych.


Czytaj także