Napis Gluten Free

Dieta bezglutenowa – jadłospis, co jeść, efekty

Dieta bezglutenowa ostatnimi czasy zyskała na popularności. Można zauważyć, że coraz więcej osób chętniej sięga po przepisy diety bezglutenowej w celu poprawy swojego zdrowia. Czy jednak słusznie? W poniższym wpisie zapoznasz się z informacjami kiedy warto stosować przepisy diety bezglutenowej, jakie są jej efekty czy też jakie produkty są niezalecane.

Spis treści

Dieta bezglutenowa – na czym polega

Dieta bezglutenowa polega na wyeliminowaniu glutenu z produktów, które spożywamy. Sam gluten jest białkiem, który należy do tzw. prolamin i składa się głównie z gliadyny i gluteniny. Znaleźć go można w zbożach takich jak pszenica, żyto, jęczmień, oraz owies (ten ostatni ze względu na zanieczyszczenia). Tak więc jeżeli myślisz żeby skorzystać z jadłospisu diety bezglutenowej rozsądnym będzie eliminacja z jadłospisu wyżej wymienionych zbóż. Sam gluten zawiera wiele zalet takich jak smak, skala uprawy, różnorodność wykorzystania czy też nadawanie wypiekom sprężystości oraz puszystości [1]. W poniższej tabeli wymienione zostały grupy produktów, w których znajduje się gluten [2]. 

Gdzie występuje gluten?

Pszenica z jej odmianami: orkisz, samopsza, płaskurkamąka pszenna, płatki pszenne, kasza manna, kasza kuskus, kasza bulgur, musli, kaszki błyskawiczne zbożowe oraz  mleczno-zbożowe, bułka tarta potrawy takie jak: pierogi, kopytka, naleśniki 
Żytomąka żytnia, płatki żytnie, makaron żytni
Jęczmieńmąka jęczmienna, płatki jęczmienne, kasza jęczmienna (pęczak, mazurska, perłowa)

Owies*

mąka owsiana, płatki owsiane, kasza owsiana
Innepanierki do mięs i ryb, napoje z dodatkiem słodu jęczmiennego, warzywa zasmażane lub zagęszczane mąką, ciasta upieczone z niedozwolonych mąk, kawa zbożowa, zupy zaprawiane mąką, zwykłe proszek do pieczenia 

 *Owies jest zbożem bezglutenowym, lecz często wymienia się go jako źródło glutenu ze względu na zanieczyszczenie innymi zbożami.

Kiedy stosować dietę bezglutenową

Dieta bezglutenowa będzie zdecydowanie rozsądnym wyborem w przypadku zdiagnozowanej celiakii. Jest ona aktualnie jedynym rozwiązaniem leczenia choroby trzewnej, przy której spożywanie glutenu może powodować objawy takie jak: zaburzenia wchłaniania, problemy żołądkowo-jelitowe (biegunki, wzdęcia, zaparcia, gazy), niedokrwistości z niedoboru żelaza czy też problemy skórne. Jej występowanie w społeczeństwie szacuje się na 1-2% do nawet 5% [1][3][4]. W takim przypadku jadłospis diety bezglutenowej będzie rozsądnym wyborem.

Kolejną przypadłością, w której dieta bezglutenowa będzie głównym sposobem leczenia to choroba Duhringa. Objawia się ona zmianami skórnymi takimi jak rumienie, grudki czy też pęcherze, przez co nazywana jest ona też skórną postacią celiakii. Sposobem jej leczenia jest m.in. eliminacja glutenu, który wyzwala tę chorobę [4]. Tak więc korzystanie z przepisów diety bezglutenowej będzie w tym przypadku rozsądnym wyborem.

Inną dolegliwością, przy której będzie miało miejsce zastosowanie diety bezglutenowej, jest alergia na pszenicę. Objawia się ona pokrzywką, obrzękiem, bólem brzucha czy też wymiotami. Eliminacja pszenicy oraz innych zbóż, które mogą być nią zanieczyszczone takie jak żyto, jęczmień, owies i zastosowanie diety bezglutenowej będzie rozsądnym postępowaniem [5].

Dodatkowo można wymienić inne dolegliwości jak nieceliakalna nadwrażliwość na gluten gdzie korzystanie z jadłospisu diety bezglutenowej może być pomocne. Czasem stosuje się ją także u pacjentów z IBS, czyli zespołem jelita drażliwego, jednak w tym przypadku nie jest to postępowanie pierwszego wyboru. [6].

Zobacz także: Nietolerancje pokarmowe – objawy, badania, leczenie

Tak więc dietę bezglutenową zdecydowanie warto wprowadzić w takich dolegliwościach jak:

  • celiakia
  • choroba Duhringa
  • alergia na pszenicę

Jeżeli zmagasz się z jedną z powyższych dolegliwości i ciężko Ci zbilansować smaczny, prosty i sycący jadłospis to zgłoś się do nas. Wiemy jak dopasować dietę w 100% do Twoich potrzeb. Twoje preferencje i zdrowie są dla nas priorytetem.  Pomogliśmy ponad 20 000 osobom osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 390 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety to nasza specjalność.

Co jeść na diecie bezglutenowej

Na diecie bezglutenowej można spożywać wszystkie produkty, które nie zawierają glutenu. Naturalnie bezglutenowe będą takie produkty jak: kukurydza, ryż, proso, soja. komosa ryżowa soczewica, ciecierzyca, mięso, ryby, jaja, owoce, warzywa. Godnym wspomnienia jest fakt, że osoby chore, których jedyną metodą leczenia jest zachowanie ścisłej diety bezglutenowej, muszą używać produktów, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 ppm (ppm odpowiada mg/kg) [7]. Tylko wtedy produkt można nazwać bezglutenowym, gdyż są to oficjalne wytyczny Komisji Europejskiej. W Polsce produkty, które są odpowiednie dla osób chorych na celiakię oznaczone się licencjonowanym znakiem przekreślonego kłosa [8].  To, co jest istotne na diecie ściśle bezglutenowej, jest to, że osoby chore na celiakię muszą wypatrywać informacji o występowaniu śladowych ilości glutenu w produktach naturalnie bezglutenowych np. mrożone mieszanki warzyw, suszone owoce czy też proszki do pieczenia [2].

Przekreślony kłos

Źródło: przekreslonyklos.pl

Produkty zalecane w diecie bezglutenowej 

Produkty z tabeli niżej są zalecane podczas diety bezglutenowej. Nie zawierają one glutenu, tak więc śmiało możesz z nich korzystać jeżeli chcesz, by twoje przepisy diety bezglutenowej spełniały swoje założenia [2]. Tak więc jak widzisz zwykły chleb, który zawiera gluten, możesz wymienić na inny, który został wykonany z mąki bezglutenowej.

Produkty zalecane w diecie bezglutenowej - tabela

Produkty niezalecane w diecie bezglutenowej 

Produkty z tabeli niżej są niezalecane podczas diety bezglutenowej. Zawierają one gluten, tak więc należy je wyeliminować jeżeli chcesz przestrzegać ściśle diety bezglutenowej [2]. 

Produkty niezalecane w diecie bezglutenowej - tabela

Dieta bezglutenowa – jadłospis 

Przygotowałem dla Ciebie 3 dniowy jadłospis diety bezglutenowej. Każdy z nich zawiera średnio 2000 kcal, 100 g białka, 62 g tłuszczu, 242 g węglowodanów oraz aż 34 g błonnika pokarmowego, którego zazwyczaj jest mało jeżeli korzysta się z jadłospisu diety bezglutenowej. Śmiało go wypróbuj jeżeli chcesz potrzebujesz skorzystać z przepisów diety bezglutenowej. 

Dieta bezglutenowa - jadłospis
Dieta bezglutenowa - jadłospis
Dieta bezglutenowa - jadłospis

Dieta bezglutenowa – efekty

Stosowanie diety bezglutenowej u osób z celiakią będzie miało swoje efekty. Taka dieta prowadzi do częściowego, a nawet potencjalnego wygojenia błony śluzowej dwunastnicy wraz z ustąpieniem objawów takich jak zaburzenia wchłaniania, problemy żołądkowo-jelitowe (biegunki, wzdęcia, zaparcia, gazy), niedokrwistości z niedoboru żelaza czy też problemy skórne [7]. Dodatkowo na diecie bezglutenowej można schudnąć i jest to zależne od uzyskanego deficytu energetycznego.

Dieta bezglutenowa może być jak najbardziej pomocna, niestety ma ona też swoje wady. Może doprowadzić do niedoborów żywieniowych jeżeli jest nieodpowiednio zbilansowana. Produkty bezglutenowe dostarczają mniej wapnia, żelaza, magnezu, kwasu foliowego, czy też mniejsze ilości błonnika [9]. Kolejnym argumentem jest fakt, iż produkty stosowane w diecie bezglutenowej mogą dostarczać większych ilości tłuszczu czy też cholesterolu [11]. Dodatkowo ceny bezglutenowych odpowiedników są średnio 2-3 razy droższe niż tradycyjne pieczywo czy też mąka [10]. Na szczęście jadłospis diety bezglutenowej może być jak najbardziej dobrze zbilansowany i rozsądny cenowo jeżeli jest on wykonany przez dietetyka po studiach. 

Podsumowanie 

Dieta bezglutenowa jest zdecydowanie dobrym rozwiązaniem w takich przypadkach jak celiakia, choroba Duhringa czy też alergia na pszenicę. Stosowanie przepisów diety bezglutenowej będzie też dobrym rozwiązaniem w przypadku nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten czy też zespole jelita drażliwego. Niestety wprowadzona samemu może powodować liczne niedobory żywieniowe, dostarczać szkodliwych dla zdrowia produktów, a ponadto jest dosyć droga. My w pracy z pacjentami standardowo nie wprowadzamy diety bezglutenowej. Zdarza się jednak, że pacjent jest przekonany, że ten model mu pomoże – wtedy lepiej, gdy dietę zbilansuje dietetyk. Jednocześnie zachęcamy do dalszej diagnostyki w celu zbadania realnej konieczności prowadzenia diety bezglutenowej.

Piśmiennictwo

  1. Niland, Benjamin, and Brooks D. Cash. “Health benefits and adverse effects of a gluten-free diet in non–celiac disease patients.” Gastroenterology & hepatology 14.2 (2018): 82.
  2. https://celiakia.pl/produkty-dozwolone/
  3. Melicharova, Julie, Michal Slavik, and Monika Cervinkova. “Psychological aspects in celiac disease: Step by step from symptoms to daily life with celiac disease.” International Journal of Celiac Disease 4.2 (2016): 64-67.
  4. Elli, Luca, et al. “Diagnosis of gluten related disorders: Celiac disease, wheat allergy and non-celiac gluten sensitivity.” World journal of gastroenterology: WJG 21.23 (2015): 7110.
  5. Cianferoni, Antonella. “Wheat allergy: diagnosis and management.” Journal of asthma and allergy 9 (2016): 13.
  6. Food-related gastrointestinal symptoms in the irritable bowel syndrome Digestion. 2001;63(2):108-15. doi: 10.1159/000051878.
  7. Itzlinger, Alice, et al. “Gluten-Free Diet in Celiac Disease—Forever and for All?.” Nutrients 10.11 (2018): 1796.
  8. https://www.przekreslonyklos.pl/
  9. Nutritional Status in Spanish Adults with Celiac Disease Following a Long-Term Gluten-Free Diet Is Similar to Non-Celiac Nutrients 2021, 13(5), 1626; https://doi.org/10.3390/nu13051626
  10. Gluten-free and regular foods: a cost comparison Can J Diet Pract Res. 2008 Fall;69(3):147-50. doi: 10.3148/69.3.2008.147.
  11. Gluten-Free Diet: Gaps and Needs for a Healthier Diet Nutrients 2019, 11(1), 170; https://doi.org/10.3390/nu11010170

Zacznij działać!

Zadbaj o sylwetkę i zdrowie!

Rozpocznij dietę

Zostań ekspertem z dietetyki!

Sprawdź kursy