Nietolerancje pokarmowe u dzieci i niemowląt

Spis treści

• Kiedy pojawia się nietolerancja pokarmowa u dzieci
• Objawy nietolerancji pokarmowej u niemowląt i dzieci
• Leczenie nietolerancji pokarmowych u dzieci
• Genetyczne nietolerancje pokarmowe
• Karmienie piersią a nietolerancje pokarmowe u niemowląt

Kiedy pojawia się nietolerancja pokarmowa u dzieci

Nietolerancja pokarmowa to szeroki termin obejmujący wszelkie nieprzyjemne dolegliwości po spożyciu konkretnych produktów. Nawet 25-40% populacji deklaruje, że odczuwa dyskomfort po spożyciu niektórych produktów, przy czym ustalmy coś, nie każdy ból brzucha to już od razu nietolerancja pokarmowa [1,2]. Jeśli maluch płacze i zauważysz, że dotyka brzuszka lub ulewa,  może to świadczyć o nietolerancji pokarmowej, ale może być również objawem innej choroby. Ważne, aby poddać dokładnej obserwacji, kiedy objawy wystąpiły. O nietolerancji pokarmowej mówimy, gdy objawy pojawiają się zawsze po spożyciu konkretnego produktu, nawet jeśli spożyta dawka była mała.

U dzieci najczęściej mamy do czynienia z nietolerancją laktozy. Coraz częściej obserwuje się również nietolerancję na wybrane węglowodany lub pochodne sacharydów (np. fermentujące oligosacharydy czy poliole) oraz konkretne dodatki do żywności np. barwniki czy konserwanty [3]. Nietolerancja pokarmowa objawia się z reguły w pierwszych tygodniach życia dziecka, kiedy jest ono karmione mlekiem matki lub mieszanką mlekozastępczą i ma związek najczęściej z zaburzeniami w rozkładaniu przez układ pokarmowy konkretnych składników żywności np. laktozy czy fruktozy.  Czasami nietolerancja pojawia się również podczas rozszerzania diety. U niektórych dzieci nietolerancja pokarmowa z czasem zanika, jednak niestety jest również możliwość, iż pozostanie z nimi na zawsze. Pamiętaj, że w kontekście nietolerancji ważne jest, aby rozszerzać prawidłowo dietę dziecka już od pierwszych miesięcy.

Potrzebujesz pomocy w zbilansowaniu swojej diety? Pomożemy Ci! Pomogliśmy ponad 20 000 osób osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 390 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety online to nasza specjalność.

Zamawiam dietę online

Objawy nietolerancji pokarmowej u niemowląt i dzieci

U dzieci objawy nietolerancji pokarmowych są podobne, jak u osób dorosłych. Różnica polega na tym, że dziecko nie zawsze jest w stanie zasygnalizować precyzyjnie, co dokładnie się dzieje. Tutaj ważna jest Twoja rola, aby bacznie obserwować okoliczności pojawienia się dolegliwości [4]. Objawy alarmowe u niemowląt i dzieci mogące świadczyć o nietolerancji pokarmowej to:

• ból brzuszka
• nudności
• ulewanie
• biegunka
• gazy
• płaczliwość, rozdrażnienie
• niechęć do pokarmu
• objawy skórne - wysypki, pokrzywki

Jeśli dziecko odczuje nieprzyjemne dolegliwości po jakimś pokarmie, będzie odmawiało jedzenia. Zauważysz, że łapie się za brzuszek podczas płaczu i że jest nadmierne poddenerwowane. Te objawy również świadczą o tym, że coś jest nie tak.

Leczenie nietolerancji pokarmowych u dzieci

W przypadku nietolerancji pokarmowych u dzieci stosujemy dietę eliminacyjną pozbawioną całkowicie składnika nietolerowanego lub zawierającą małe ilości składnika, z uwzględnieniem maksymalnej tolerowanej dawki np. w przypadku nietolerancji laktozy bardzo często małe ilości cukru mlecznego są dobrze tolerowane i dzieci mogą spożywać sery czy fermentowane produkty mleczne, a dieta całkowicie pozbawiona laktozy nie jest konieczna. Pokarmy eliminowane mogą być ponownie włączane do jadłospisu dziecka pod kontrolą lekarza, jednak należy to wykonywać stopniowo. Gdy mamy do czynienia z wrodzonymi nietolerancjami pokarmowymi, diety są znacznie bardziej restrykcyjne, a niemowlęta często muszą być karmione specjalnymi mieszankami mlekozastępczymi przeznaczonymi dla ich przypadku.  Mieszanki mleka są w pełni wystarczające, aby pokryć zapotrzebowanie dziecka na witaminy i składniki mineralne, jednak w przypadku rozszerzania diety należy zadbać, aby wraz z dietą zapewnić maluchowi potrzebne składniki. Pamiętaj również, aby różnicować nietolerancję pokarmową z alergią, ponieważ w przypadku drugiego schorzenia, dieta powinna być całkowicie pozbawiona alergenu.

Genetyczne nietolerancje pokarmowe

Genetyczne nietolerancje pokarmowe stanowią dolegliwość, która dotyczy dziecka już od pierwszych dni życia. Występują bardzo rzadko, jednak jest możliwe, że może to dotyczyć właśnie Twojego dziecka.

Wrodzona nietolerancja laktozy (alaktazja) - choroba, w której występuje całkowity brak lub znikoma ilość enzymu, która nie pozwala na trawienie laktozy z mleka matki.  Występuje ona głównie w Finlandii i zachodniej Rosji [5]. Głównymi objawami jest wodnista biegunka oraz zaburzenia wzrostu i rozwoju spowodowane niedożywieniem. Jeśli dziecko cierpi na wrodzoną nietolerancję laktozy, w wyniku nadmiernej fermentacji nie jest w stanie wchłaniać niezbędnych dla niego składników z mleka matki. Niewykryta wrodzona nietolerancja laktozy może być zagrożeniem dla życia dziecka, jeśli nie zostanie odpowiednio szybko zdiagnozowana ze względu na ryzyko odwodnienia i zaburzenia gospodarki elektrolitowej. W przypadku, gdy diagnoza okazuje się trafna, dzieci przechodzą na mieszankę mleczną pozbawioną laktozy [3]. Mieszanki wzbogacane są we wszystkie niezbędne dla dziecka składniki, jednak wraz z rozszerzaniem diety malucha pamiętaj, aby zadbać o prawidłową podaż białka oraz wapnia.

Dziedziczna nietolerancja fruktozy - choroba spowodowana brakiem enzymu zwanego aldolazą B. U osób z wrodzoną nietolerancją fruktozy objawy wywołuje nie tylko sama fruktoza, ale również sacharoza i sorbitol. Spożywanie tych cukrów powoduje silną hipoglikemię u dziecka i może prowadzić do gromadzenia się szkodliwych substancji w wątrobie, jelicie i nerkach [6,7]. Spożycie fruktozy powoduje ostre objawy, takie jak wymioty czy biegunka, u dzieci można stwierdzić również kwasicę. Wrodzona nietolerancja fruktozy wymaga szybkiej reakcji, ponieważ jest dużym zagrożeniem dla życia. Niestety obecnie nie ma ustalonego maksymalnego bezpiecznego poziomu fruktozy, jaką mogą spożyć osoby cierpiące na dziedziczną nietolerancję fruktozy, dlatego zaleca się aby dieta była restrykcyjna [7].

Karmienie piersią a nietolerancje pokarmowe u niemowląt

Czy możesz karmić piersią, jeśli dziecko ma nietolerancję pokarmową? Jeśli Twoje dziecko cierpi na wrodzoną nietolerancję laktozy niestety nie ma możliwości karmienia go piersią. Dziecko powinno znajdować się na specjalnych mieszankach mlekozastępczych pozbawionych całkowicie laktozy. W przypadku dziedzicznej nietolerancji fruktozy karmienie piersią nie jest żadnym przeciwwskazaniem, ponieważ mleko matki jest uważane za pokarm pozbawiony fruktozy. Pamiętaj również, że u wcześniaków występuje obniżony poziom laktazy, przez co dziecko tymczasowo może nie tolerować laktozy z mleka matki, jednak z czasem zdolność do prawidłowego trawienia tego cukru się wykształca. Jeśli Twoje dziecko ma wrodzoną nietolerancję jakiegoś składnika, pamiętaj aby wszystkie decyzje odnośnie karmienia konsultować z lekarzem. Jeśli jednak wykazuje ono np. Nietolerancję laktozy spowodowaną jedynie tymczasowo obniżoną aktywnością enzymu, karmienie piersią jest możliwe, jednak modyfikacji mogą ulegać dawki mleka matki. Często również aby zapobiegać niedożywieniu i niedoborom, stosuje się mieszanki uzupełniające. Jeśli czujesz się zagubiona i nie wiesz, czy karmienie piersią nie zrobi krzywdy maluchowi, skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym oraz dietetykiem.

Piśmiennictwo