Dieta trzustkowa – przepisy, jadłospis

Żywienie w poszczególnych chorobach jest dość skomplikowane. Dieta trzustkowa ma pomóc w chorobach związanych z trzustką, a jej celem jest odciążenie trzustki w procesie trawienia. Z artykułu dowiesz się o przepisach w diecie trzustkowej, czy można zjeść banana na takiej diecie czy też ogórek kiszonych jest dozwolony.

Spis treści

• Dieta trzustkowa – kiedy stosować
• Zasady diety trzustkowej
• Dieta trzustkowa – co można jeść
• Dieta trzustkowa – czego nie wolno jeść
• Przepisy na diecie trzustkowej
• Dieta trzustkowa – jadłospis
• Podsumowanie

Dieta trzustkowa – kiedy stosować

Dietę trzustkową warto stosować przy zapaleniach trzustki. Celem takiej diety trzustkowej jest odciążenie trzustki w procesie jej trawienia. Jest ona oparta o zasady diety lekkostrawnej z ograniczeniem tłuszczu.

Samo przewlekłe zapalenie trzustki jest nieodwracalnym oraz postępującym schorzeniem trzustki, który charakteryzuje się stanem zapalnym czy też zwłóknieniem. Utracone moga zostać funkcję zewnątrzwydzielnicze oraz hormonalne co może prowadzić do przewlekłego bólu. Dodatkowymi objawami mogą być biegunka tłuszczowa, cukrzyca, nudności, niedożywienie, czy też wymioty [1,2,3]. Powodem takich dolegliwości może być m.in. alkoholizm, choroby  autoimmunologiczne np. nieswoiste choroby zapalne jelit, czynniki genetyczne, czy też przewlekła niewydolność nerek dlatego też w takich sytuacjach warto będzie zastosować dietę trzustkową [1].

Efektami stosowania diety trzustkowej będą:

• złagodzenie bólu
• poprawa jakości życia,
• poprawa wchłanialności witamin i składników mineralnych
• zwiększenie masy ciała  [1,3]

Przeczytaj także: Dieta lekkostrawna: zasady, produkty zalecane, jadłospis

Zasady diety trzustkowej

Przepisy w diecie trzustkowej w przewlekłym zapaleniu trzustki będą się opierały o zasady diety lekko strawnej, niskobłonnikowej i w zależności od tolerancji niskotłuszczowej. Osoby z tą dolegliwością są narażone na niedobory witamin ze względu na złe trawienie oraz wchłanianie. Zdecydowanie warto zwrócić uwagę na zaprzestanie picia alkoholu oraz palenia. Samo palenie jest związane z postępowaniem choroby oraz czynnikiem ryzyka raka trzustki. Natomiast alkohol sam w sobie może być czynnikiem powodującym chorobę [1,4].

Ze względu na zwiększoną spoczynkową przemianę materii związaną ze stanem zapalnym oraz ryzyko niedożywienia dieta trzustkowa powinna charakteryzować się zwiększoną ilością energii indywidualnie dostosowaną do wydatków energetycznych [3,4].

Tłuszcze mogą dostarczać nawet 30% energii i być dobrze tolerowane pod warunkiem przyjmowania enzymów trzustkowych. Pomocna tutaj może być lipaza w dawkach w zakresie 30 000 – 40 000 jednostek. Jeżeli jednak nie są dobrze wchłanianie i pojawiają się biegunki, to należy składnik ten zredukować i zastosować się do przepisów diety trzustkowej z ograniczeniem tłuszczu [3,5]. Białko z kolei podawać można ponad normę fizjologiczną tj. 1-1,5 g/kg masy ciała na dobę. Natomiast węglowodany w diecie trzustkowej powinny pochodzić ze źródeł, które są ubogie w błonnik pokarmowy, gdyż może on zmniejszać aktywność enzymów trzustkowych.

Jeżeli masz wątpliwości co do diety trzustkowej i nie wiesz jakie produkty i przepisy możesz dla siebie przygotować, to zgłoś się do nas. Pomożemy Ci zaplanować dietę trzustkową oraz poprawić stan zdrowia. Pomogliśmy ponad 20 000 osób osiągnąć cel, a nasza opinia w Google to 5/5 na podstawie ponad 390 opinii. Szybkie, smaczne i indywidualne diety online to nasza specjalność.

Co jeść, by zregenerować trzustkę?

Aby wspomóc regenerację trzustki, warto stosować dietę lekkostrawną, niskotłuszczową i ubogą w błonnik. Kluczowe jest unikanie obciążających potraw oraz wybór produktów dobrze tolerowanych.

Do jadłospisu warto włączyć:

• chude mięso (np. gotowany drób, indyk),
• ryż biały, kaszę mannę, płatki błyskawiczne,
• gotowane warzywa (marchew, cukinia, ziemniaki),
• dojrzałe owoce (banany, jabłka, gruszki bez skórki),
• niewielkie ilości tłuszczu roślinnego (oliwa z oliwek, olej rzepakowy).

Unikaj smażonych potraw, produktów tłustych, alkoholu, kawy i ostrych przypraw. Więcej na ten temat znajdziesz w dalszej części artykułu.

Dieta trzustkowa – co można jeść

Dieta trzustkowa i przepisy w niej powinny być oparte o dietę lekkostrawną z obniżoną zawartością błonnika pokarmowego, a w zależności od indywidualnej tolerancji również o obniżoną ilość tłuszczu. Preferowanymi formami obróbki termicznej będą: gotowanie na parze, na wodzie, duszenie, pieczenie.

Na diecie trzustkowej będziesz mogła zjeść [3,6]:

• chleb pszenny, biszkopty, wyroby z mąk pszennych, biały ryż, płatki błyskawiczne: owsiane, jaglane, ryżowe
• warzywa i owoce dojrzałe, pieczone czy też gotowane bez skórki i pestek np. banany, morele, jabłka, owoce jagodowe
• oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, rzepakowy, lniany, świeże masło, margaryny miękkie
• woda niegazowana, lekkie kawy i herbaty, soki owocowe i warzywne
• jogurt naturalny, kefir, chude sery twarogowe, chude mleko <2% tłuszczu, sery żółte o obniżonej ilości tłuszczu
• kurczak i indyk bez skóry, cielęcina, w małych ilościach wieprzowina i wołowina (chude części np. polędwica, rostbef), chude ryby np. dorsz, karp.
• jaja na miękko i na twardo, omlety
• kisiele, budynie, galaretki owocowe, kompoty, soki owocowe

Jak widzisz na diecie trzustkowej możesz zjeść jaja w odpowiedniej formie. Miejsce na banana w diecie trzustkowej również się znajdzie, a sama trzustka będzie lubić dojrzałe, pieczone czy też gotowane bez skórki owoce. Ponadto niskotłuszczowe mleko nie zaszkodzi Twojej trzustce.

Dieta trzustkowa – czego nie wolno jeść

W przepisach diety trzustkowej nie znajdziesz dań ciężkostrawnych z dużą ilością błonnika pokarmowego.

Grupy produktów, które są niewskazane na diecie trzustkowej to [3,6]:

• ryż brązowy, ciemny makaron, gruboziarniste kasze, mąki pełnoziarniste, pieczywo żytnie, z otrębami
• niedojrzałe owoce i warzywa np. gruszki, śliwki, papryka, rzodkiewka, warzywa konserwowane octem, cebula, czosnek, owoce suszone
• olej kokosowy, twarde margaryny, słonina, boczek, łój
• alkohol, mocne kakao, płynna czekolada
• tłuste mleko i śmietana, sery topione i pleśniowe, mleko w proszku, serki typu fromage
•  tłuste gatunki mięsa np. wieprzowina, baranina, gęsi, salami, parówki, kaszanka, ryby wędzone
• surowe jaja
• tłuste ciasta, torty, czekolada, chałwa, orzechy
• fasola, ciecierzyca, bób, groch, soczewica

Jak widzisz kiszone ogórki nie będą rozsądnym wyborem przy diecie trzustkowej. Podobnie będzie z czekoladą. Dodatkowo tłuste mięsa np. wieprzowina w dodatku smażone również nie będą dobrym rozwiązaniem. Podobnie będzie z fasolą czy ciecierzycą, które dla ogółu populacji będą jak najbardziej zdrowe, lecz w przepisach diety trzustkowej lepiej je ograniczyć.

Warto także wspomnieć o poście dr. Dąbrowskiej. Można się spotkać z informacjami, iż takie posty mogą być traktowane jako dieta trzustkowa i leczyć naszą trzustkę. Niestety takie posty nie są polecane i nie warto ich stosować.

Przeczytaj także: Dieta Dąbrowskiej – 10 faktów dlaczego warto ją stosować lub nie

Co jeść a czego unikać – tabela

Dieta trzustkowa opiera się na produktach lekkostrawnych, niskotłuszczowych i o ograniczonej zawartości błonnika. Warto dokładnie wiedzieć, które składniki są bezpieczne, a których należy bezwzględnie unikać. Poniżej znajdziesz prostą tabelę z podziałem na produkty dozwolone i niewskazane w diecie przy problemach z trzustką:

Czy można jeść ogórki kiszone przy chorobach trzustki?

Nie. Kiszonki, takie jak ogórki kiszone, zawierają dużo kwasów organicznych i mogą działać drażniąco na błonę śluzową żołądka oraz trzustki. W diecie trzustkowej powinny być wykluczone.

Czy banany są bezpieczne?

Tak! Banany są jednym z najczęściej polecanych owoców w diecie trzustkowej. Najlepiej jeść je bardzo dojrzałe, pieczone lub gotowane – wtedy są jeszcze lepiej tolerowane i łatwiej trawione.

Czy można jeść owsiankę przy diecie trzustkowej?

Tak, ale nie każdą i nie w każdej formie. Owsianka może być elementem diety trzustkowej, o ile przygotujesz ją w lekkostrawny sposób i unikniesz tłustych czy ciężkich dodatków. Oto, o czym warto pamiętać:

• Wybieraj płatki owsiane błyskawiczne – są najdelikatniejsze i najłatwiejsze do strawienia.
• Gotuj je na wodzie lub mleku o zawartości tłuszczu do 2%.
• Unikaj dodatków takich jak: orzechy, masło orzechowe, miód czy czekolada.
• Dobre dodatki to: dojrzały banan, pieczone jabłko, świeżo mielone siemię lniane.

Taka wersja owsianki będzie łagodna dla układu pokarmowego i nie obciąży trzustki.

Przepisy na diecie trzustkowej

Po opisaniu ogólnych produktów zalecanych i niezalecanych przyszedł czas na przepisy diety trzustkowej.

Przykładem śniadań na diecie trzustkowej mogą być:

• Jaglanka z owocami i siemieniem,
• Budyń z proszku na mleku z owocami
• Ryż na słodko na mleku

Na śniadania lepiej unikać smażonych jajecznic z dodatkiem boczku na sporej ilości masła czy też innego oleju

Obiady na diecie trzustkowej mogą być już bardziej klasyczne np.:

• Komosa z indykiem zapiekanym z warzywami
• Ryż z potrawką z indyka z warzywami.
• Pieczone bataty z kurczakiem

Preferowaną obróbką będzie pieczenie czy też duszenie. Klasyczny obiad w postaci smażonego schabowego na sporej ilości tłuszczu nie będzie dobrym rozwiązaniem na diecie trzustkowej

Przykładowe kolacje diety trzustkowej prezentują się następująco:

• Sałatka z kaszą i pieczonymi warzywami
• Zupka krem z marchewki z mozzarellą
• Kanapki z szyneczką i warzywami

Chleb żytni czy też bogate w błonnik owsianki mogą nie być zbyt dobrym pomysłem. Lepiej postawić na lekkostrawną, dobrze zblendowaną zupkę z marchewką i dodatkiem mozzarelli light.

Dieta trzustkowa – jadłospis

DZIEŃ 1

ŚNIADANIE

Posiłek: Bułka pszenna z szynką i pomidorem + banan

Produkty:

• Pomidor – 120 g (1 sztuka)
• Bułki pszenne zwykłe – 80 g (1 sztuka)
• Szynka z piersi kurczaka – 60 g (4 plasterki)
• Banan – 120 g (1 sztuka)

Przygotowanie:

• Bułkę pszenną przekrój na pół.
• Na połówkach bułki ułóż plasterki szynki i pokrojonego w plastry pomidora (obranego ze skórki).
• Banana zjedz jako przekąskę.

II ŚNIADANIE

Posiłek: Polędwiczki z kurczaka na parze z warzywami i ziemniakami (zjedz 1 z 2 porcji)

Produkty:

• Ziemniaki – 400 g (ok. 5,7 sztuki)
• Mięso z piersi kurczaka bez skóry – 300 g (ok. 3 kawałki)
• Fasolka szparagowa, mrożona – 225 g (0,5 opakowania)
• Oliwa z oliwek – 20 g (2 łyżki)
• Sok z cytryny – 6 g (1 łyżka)

Przygotowanie:

• Zamarynuj mięso w oleju, soku z cytryny i przyprawach.
• Ziemniaki umyj i obierz. Wrzuć do wrzącej, lekko osolonej wody i gotuj do miękkości.
• Mięso i warzywa ugotuj na parze przez ok. 25 minut.

OBIAD

Posiłek: Polędwiczki z kurczaka na parze z warzywami i ziemniakami (zjedz 1 z 2 porcji)

Przygotowanie:

• Danie powinno być już gotowe – wykorzystaj drugą połowę z II śniadania.
  

KOLACJA

Posiłek: Ryż z jabłkami

Produkty:

• Napój ryżowy – 150 g (ok. 0,6 szklanki)
• Jabłko – 150 g (1 sztuka)
• Ryż basmati – 50 g (ok. 3,3 łyżki)
• Siemię lniane (świeżo mielone) – 15 g (3 łyżeczki)

Przygotowanie:

• Ryż ugotuj na mleku (napoju ryżowym).
• Przełóż do miseczki.
• Na wierzch wyłóż mus jabłkowy.

Podsumowanie wartości odżywczych:

• Kalorie: 1680,7 kcal
• Białko: 106,1 g
• Tłuszcze: 36,0 g
• Węglowodany: 219,5 g
• Błonnik: 26,6 g

Drugi dzień również będzie szybki i lekkostrawny. Smoothie z bananów na śniadanie to bardzo szybkie rozwiązanie. Do tego obiad i drugie śniadanie również ugotowane od razu na 2 porcje, a będzie to duszona pierś z kurczaka w warzywach z ryżem. Warto przypomnieć, że preferowanymi formami przygotowania posiłków jest właśnie duszenie czy też gotowanie na parze. Na kolacje będzie bułka z szynką, a na deser biszkopty. Warto pamiętać o tym, by pieczywo pszenne bez dużej ilości błonnika pokarmowego. Takie posiłki przygotujesz w ok. 40 minut.

DZIEŃ 2

ŚNIADANIE

Posiłek: Smoothie z bananów

Produkty:

• Maliny, mrożone – 150 g (0,3 opakowania)
• Napój ryżowy – 150 g (ok. 0,6 szklanki)
• Banan – 120 g (1 sztuka)
• Płatki owsiane – 30 g (ok. 3 łyżki)
• Siemię lniane (świeżo mielone) – 20 g (ok. 4 łyżeczki)

Przygotowanie:

• Zmiksuj wszystkie składniki w blenderze.

II ŚNIADANIE

Posiłek: Duszona pierś z kurczaka w warzywach z ryżem (zjedz 1 z 2 porcji)

Produkty:

• Mięso z piersi kurczaka bez skóry – 300 g (ok. 3 kawałki)
• Ryż basmati – 100 g (ok. 6,7 łyżki)
• Marchew – 45 g (1 sztuka)
• Oliwa z oliwek – 15 g (ok. 1,5 łyżki)

Przygotowanie:

• Mięso pokrój w kostkę, marchew w słupki.
• Na oliwie obsmaż marchewkę. Dodaj liść laurowy, ziele angielskie, majeranek, tymianek, sól, pieprz i pół szklanki wody.
• Dodaj mięso i gotuj przez 15–20 minut.
• Ryż ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu.

OBIAD

Posiłek: Duszona pierś z kurczaka w warzywach z ryżem (zjedz 1 z 2 porcji)

Przygotowanie:

• Potrawa powinna być już gotowa – wykorzystaj drugą porcję z II śniadania.

KOLACJA

Posiłek: Bułka z szynką i warzywami + biszkopty

Produkty:

• Pomidor – 120 g (1 sztuka)
• Szynka z piersi kurczaka – 90 g (ok. 6 plasterków)
• Bułka pszenna – 80 g (1 sztuka)
• Mix sałat – 20 g (0,2 opakowania)
• Biszkopty – 10 g (ok. 2 sztuki)

Przygotowanie:

• Przygotuj kanapki.
• Biszkopty zjedz osobno jako deser/przekąskę.

Podsumowanie wartości odżywczych:

• Kalorie: 1649 kcal
• Białko: 110,8 g
• Tłuszcze: 35,4 g
• Węglowodany: 201,1 g
• Błonnik: 26,3 g

Trzeci dzień to równie szybkie śniadanie czyli bułki z szynką i pomidorem. Drugie śniadanie i obiad również gotowany za jednym zamachem na dwie porcje. Tym razem dla odmiany będzie to indyk gotowany na parze. Z kolei na kolację pojawią się jajka gotowane na miękko z dodatkiem pieczywa i warzyw, a na deser zjesz mandarynki. Przygotowanie posiłków na cały dzień z naszego jadłospisu zajmie Ci jedynie 30 minut.

DZIEŃ 3

ŚNIADANIE

Posiłek: Bułka z szynką i pomidorem

Produkty:

• Bułki grahamki – 130 g (2 sztuki)
• Pomidor – 120 g (1 sztuka)
• Szynka z piersi kurczaka – 60 g (4 plasterki)
• Oliwa z oliwek – 5 g (0,5 łyżki)

Przygotowanie:

• Bułki przekrój na pół, skrop oliwą.
• Na połówkach bułek ułóż plasterki szynki i pokrojonego w plastry pomidora (obranego ze skórki).

II ŚNIADANIE

Posiłek: Indyk gotowany na parze (zjedz 1 z 2 porcji)

Produkty:

• Cukinia – 300 g (1 sztuka)
• Mięso z piersi indyka bez skóry – 300 g (3 kawałki)
• Kasza gryczana – 100 g (ok. 7,7 łyżki)
• Marchew – 90 g (2 sztuki)
• Oliwa z oliwek – 15 g (1,5 łyżki)

Przygotowanie:

• Mięso natrzyj oliwą, dopraw pieprzem i solą.
• Ugotuj mięso na parze razem z warzywami. Możesz też całość upiec w naczyniu żaroodpornym.
• Resztę oliwy dodaj przed podaniem.
• Podawaj z ugotowaną kaszą.

OBIAD

Posiłek: Indyk gotowany na parze (zjedz 1 z 2 porcji)

Przygotowanie:

• Potrawa powinna być już gotowa – wykorzystaj drugą porcję z II śniadania.

KOLACJA

Posiłek: Jajka na miękko + mandarynki

Produkty:

• Jaja kurze – 112 g (2 sztuki)
• Ogórek zielony (długi) – 90 g (0,5 sztuki)
• Chleb pszenny – 60 g (2 kromki)
• MIX sałat – 10 g (0,1 opakowania)
• Mandarynki – 130 g (2 sztuki)

Przygotowanie:

• Ugotuj jajka na miękko.
• Zjedz je z pieczywem, sałatą i ogórkiem.
• Mandarynki zjedz jako przekąskę.

Podsumowanie wartości odżywczych:

• Kalorie: 1659 kcal
• Białko: 120,7 g
• Tłuszcze: 41,0 g
• Węglowodany: 187,9 g
• Błonnik: 26,9 g

Podsumowanie

Dieta trzustkowa ma sporo haczyków i nie jest taka prosta do samodzielnego skomponowania. Dieta lekkostrawna z ograniczeniem błonnika pokarmowego, a także tłuszczu w zależności od indywidualnych dolegliwości, określana jako dieta trzustkowa, jest jednym ze sposobów na kontrolowanie dolegliwości związanych z chorobami trzustki. Jeżeli nie wiesz, jak ją przyrządzić by było lekkostrawnie, szybko i smacznie, to śmiało się do nas zgłoś.

Piśmiennictwo