Dlaczego mężczyźni żyją krócej?
Ogólnie przyjęło się, że mężczyźni są fizycznie silniejsi i bardziej sprawni niż kobiety. Jednak gdy spojrzymy na oczekiwaną i średnią długość życia, to kobiety „biją na głowę” mężczyzn, żyjąc w niektórych krajach nawet >10 lat dłużej! Z artykułu dowiesz się, jakie to są różnice, z czego mogą wynikać i jak je niwelować.
Spis treści
- Przeciętne trwanie życia
- Mężczyźni żyją krócej od wielu lat!
- Czy mężczyźni żyją krócej również po 60 roku życia?
- Czy mężczyźni żyją krócej w zdrowiu?
- Różnice między płciami w ważnych etapach życia
- Z czego wynika fakt, iż mężczyźni żyją krócej?
- Jak zniwelować te różnice międzypłciowe?
- Podsumowanie
Przeciętne trwanie życia
Przeciętne trwanie życia jest najważniejszą miarą, która służy do oceny zdrowia populacji. Prognozy publikowane przez Eurostat oraz ONZ oparte o analizowanie zmian zachodzących na świecie przewidują, że przeciętne trwanie życia będzie się wydłużało w większości krajów świata, w tym w Polsce. Obserwowane na przestrzeni ostatnich dekad wydłużanie się przeciętnego trwania życia w Polsce, zahamowała pandemia i trudno jest określić, jak szybko te wskaźniki wrócą na dobre tory.
Obecnie obserwuje się w Polsce również inne zjawiska, które mogą potencjalnie hamować przyrost trwania życia w Polsce. Na przykład, szacuje się, że około 53% kobiet i 68% (!) mężczyzn ma nadmierną masę ciała. W tym artykule skupimy się głównie na różnicach między płciami, które warunkują długość życia. Zaczynamy!
Mężczyźni żyją krócej od wielu lat!
Na początek trochę faktów i danych statystycznych. Przeciętna długość życia mężczyzn jest znacznie krótsza niż kobiet. I nie mówimy tu tylko o Polsce, ale o całym świecie. Według danych z Eurostatu, w 2021 roku oczekiwana długość życia mężczyzn była o prawie 6 lat krótsza niż oczekiwana długość życia kobiet. W Polsce z kolei było to aż 8 lat różnicy. Co więcej, w tym niechlubnym rankingu wyprzedzały nas tylko 3 państwa – Estonia, Litwa oraz Łotwa.
Analizując dane liczbowe, w 2021 roku oczekiwana długość życia kobiet w Unii Europejskiej wynosiła 82,9 roku i 77,2 dla mężczyzn. Natomiast w Polsce było to odpowiednio 79,6 oraz 71,6 roku. W 1990 roku w Polsce ta różnica wynosiła ponad 9 lat, więc po 20 latach mężczyźni zbliżyli się do kobiet „o rok”.
Czy mężczyźni żyją krócej również po 60 roku życia?
Wiemy już, że ogólnie mężczyźni w Polsce żyją krócej, ale czy równie krócej trwa ich starość? Otóż przeciętne trwanie życia mężczyzny po 60 roku życia w 2021 roku wynosiło niecałe 18 lat, podczas gdy kobiety… niecałe 23 lata. Czyli różnica 5 lat i mamy 2:0 dla Polek.
Czy mężczyźni żyją krócej w zdrowiu?
No dobrze, ale średnia długość życia nie uwzględnia chorowania. W końcu lepiej żyć 70 lat w zdrowiu niż 80 i ostatnie 20-30 przechorować. Czy tu mężczyźni górują? No nie tym razem, znowu. W 2021 roku trwanie życia w zdrowiu w Polsce wyniosło 59,1 roku dla mężczyzn i 63,1 roku dla kobiet, co daje różnicę 4 lat. W przypadku mężczyzn oznacza to spadek w stosunku do roku poprzedniego o 0,1 roku, u kobiet utrzymało się to na tym samym poziomie.
Co by nie mówić, na długość życia ogromny wpływ ma dieta i aktywność fizyczna. Jeżeli chciałbyś zacząć się ruszać i zdrowo odżywiać, ale nie do końca wiesz jak, to koniecznie sprawdź nasze pakiety z przepisami oraz treningiem. Znajdziesz w nich e-booki z prostymi, smacznymi i tanimi daniami oraz plany treningowe na siłownie.
Różnice między płciami w ważnych etapach życia
Według danych z 2017 roku, kobiety w UE opuszczały dom rodzinny i zawierały pierwsze małżeństwo 2 lata wcześniej niż mężczyźni. Panowie rozpoczynali swoją pierwszą pracę 2 lata wcześniej niż kobiety, a na emeryturę szli 2,5 roku później. I choć można to traktować jako ciekawostkę, to fakt, że mężczyźni mogli potencjalnie pracować prawie 5 lat dłużej może mieć wpływ na ich krótsze życie, choć w tym aspekcie częściej mówi się o samym charakterze pracy niż długości jej trwania.
Z czego wynika fakt, iż mężczyźni żyją krócej?
Wiemy już, że statystyki jednoznacznie wskazują na znacznie krótsze życie mężczyzn niż kobiet, zarówno w Polsce jak i na całym świecie. Nie ma nawet jednego kraju w CAŁEJ Unii Europejskiej, w którym płeć męska zbliżyłaby się, chociaż na 2 lata. Zastanówmy się więc, z czego wynika ta globalna dysproporcja.
Może to wynikać z kilku czynników, w tym:
- Różnic w działaniach profilaktycznych i wizytach u lekarza – Według danych GUS z 2015 roku, kobiety częściej chodziły do lekarza rodzinnego niż mężczyźni. Tylko co szósta kobieta nie była u lekarza rodzinnego w ciągu ostatnich 12 miesięcy, natomiast wśród mężczyzn co czwarty.
- Różnic w genach/hormonach – Uważa się, że hormony kobiece oraz ich sprawniejszy układ immunologiczny odgrywają kluczową rolę w długowieczności właśnie tej płci.
- Różnic w stylu życia (alkohol, papierosy) – Według danych z raportu GOV z 2019 roku, 26% mężczyzn i 16% kobiet regularnie pali papierosy. Z kolei według raportu OECD z 2021 roku, Polacy w wieku powyżej 15 lat piją średnio 11 litrów czystego alkoholu rocznie na osobę, przy czym mężczyźni piją około 3 razy więcej niż kobiety. Jak wiemy, nadmierne picie alkoholu i palenie papierosów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wielu chorób i zgonu.
- Rodzaju pracy i zachowań ryzykownych – Mężczyźni częściej podejmują się niebezpiecznych prac zawodowych, które są związane z większym ryzykiem wypadku w pracy i w konsekwencji tego zgonu. Co więcej, mężczyźni częściej podejmują się tak zwanych „zachowań ryzykownych”, przez co większy odsetek tej płci umiera przykładowo w wypadkach samochodowych.
- Różnic w częstości popełniania samobójstw – Według danych WHO, mężczyźni w Polsce w 2019 roku popełnili 3685 samobójstw, a kobiety 597, to 6-krotna różnica!
Jak zniwelować te różnice międzypłciowe?
Mimo że czynniki genetyczne i biologiczne mogą mieć wpływ na długowieczność, to główny wpływ będą miały te socjalne oraz behawioralne. W końcu, na całym świecie różnice w długości życia między płciami nie są przecież takie same, więc z czegoś to musi wynikać. Żeby zniwelować omawiane różnice można:
- Zwiększać wiedzę z zakresu profilaktyki chorób
- Edukować z zakresu zdrowego stylu życia, w tym diety, aktywności fizycznej czy unikania alkoholu i papierosów
- Zwiększać dostępność i normalizować porady u psychologa/psychiatry
Podsumowanie
Mimo że z reguły mężczyźni są silniejsi fizycznie od kobiet, to dane sukcesywnie od wielu lat wskazują, że żyją znacznie krócej, zarówno ogólnie jak i w zdrowiu. Może mieć to swoje uwarunkowania genetyczne i biologiczne, ale nie wydaje się, żeby grały one główną rolę. Położenie większego nacisku na profilaktykę i edukację związaną ze zdrowym stylem życia to kroki, które zdecydowanie warto podjąć w kierunku niwelowania różnic międzypłciowych.
Piśmiennictwo
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7928849/
- https://stat.gov.pl/kobiety-i-mezczyzni-w-europie/bloc-1a.html
- https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230316-1
- https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Mortality_and_life_expectancy_statistics#Life_expectancy_at_birth
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/trwanie-zycia/trwanie-zycia-w-zdrowiu-w-2021-r-,5,2.html
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/trwanie-zycia/trwanie-zycia-w-2021-roku,2,16.html
- https://stat.gov.pl/en/topics/health/health/health-and-health-care-in-2020,1,13.html
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-zachowania-zdrowotne-mieszkancow-polski-w-swietle-badania-ehis-2014,10,1.html
- https://www.gov.pl/web/gis/postawy-polakow-wobec-palenia-tytoniu–raport-2017
- https://www.who.int/publications/i/item/9789240026643